ძებნა

საქართველო და პრეზიდენტი ზვიად გამსახურდია CIA-ს დოკუმენტებში სიახლეები | მეხსიერების და დეზინფორმაციის კვლევები | პუბლიკაციები | სტატია11 მაისი 2017 ქვემოთ მოყვანილი ისტორიული დოკუმენტები გასაჯაროვდა ჯერ კიდევ 2010 წელს, IDFI-ის შუამდგომლობით, მისი ამერიკელი პარტნიორის, ეროვნული უსაფრთხოების არქივის (The National Security Archive) მოთხოვნით. ანალიტიკური მოხსენებები მომზადებულია ამერიკის შეერთებული შტატების დაზვერვის ცენტრალური სააგენტოს მიერ და ეხება საქართველოს პირველ პრეზიდენტ ზვიად გამსახურდიას. დოკუმენტებში განხილულია როგორც იმჟამინდელი საქართველოს პოლიტიკური ვითარება, ასევე გამსახურდიას ბიოგრაფია. სამწუხაროდ დოკუმენტების ტექსტის მნიშვნელოვანი ნაწილი დღემდე დაშიფრულია. IDFI პირველად აქვეყნებს აღნიშნულ დოკუმენტებს და ფართო მკითხველს, ისევე როგორც საქართველოს უახლესი ისტორიის შესწავლით დაინტერესებულ მკვლევარებს, სთავაზობს CIA-ის ანალიტიკურ მოხსენებებს რომლებიც მომზადდა 1991 წლის ივნისი -სექტემბერის პერიოდში. 25 ივნისი 1991 მაისში, პირველად საქართველოში, პირდაპირი წესით არჩევნებში, გამსახურდია, ყველაზე პოპულარული პოლიტიკოსი რესპუბლიკაში, არჩეულ იქნა ქვეყნის პრეზიდენტად. დოკუმენტი აღწერს, რომ პრეზიდენტად არჩევის შემდეგ პრესკონფერენციაზე გამსახურდიამ განცხადა, რომ მის პრიორიტეტებს წარმოადგენდა საქართველოს დამოუკიდებლობის დაცვა და აღიარებისთვის ბრძოლა, იმ ქვეყნებთან [1] თანამშრომლობის გაფართოება, რომლებმაც ხელი არ მოაწერეს 9+1 შეთანხმებას და დასავლურ ქვეყნებთან ურთიერთობების გაღრმავება. ზვიად გამსახურდია, ქართველების ყველაზე საყვარელი თანამდეროვე რომანისტის - კონსტანტინე გამსახურდიას შვილი, 1939 წელს დაიბადა. დაამთავრა თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი და მუშაობდა ლიტერატურის ინსტიტუტში. 1950-იანი წლებიდან ჩაერთო დისიდენტურ საქმიანობაში, ხოლო 17 წლისამ ანტი-საბჭოთა საქმიანობისთვის პირობითი 5 წლიანი სასჯელი მიიღო. მოხსენების ავტორის მტკიცებით, ბევრი ქართველი ნაციონალისტი, გამსახურდიას მერაბ კოსტავასთან ერთად განიხილავს „ქართული ნაციონალიზმის ნათლიმამად“. დოკუმენტში აღნიშნულია, რომ ზვიად გამსახურდია 60 – 70 იან წლებში ნაციონალისტური საქმიანობის გამო დაპატიმრებულა არაერთხელ პოლიციის მიერ, გათავისუფლებულა სამსახურიდან და გარიცხული იქნა საქართველოს მწერალთა კავშირიდან. გამსახურდია 1976 წელს მონაწილეობას იღებდა საქართველოს ჰელსინკის ჯგუფის ჩამოყალიბებაში. მისმა დაპატიმრებამ და შემდგომმა საჯარო მონანიებამ, სამი წლის შემდეგ, ბევრ ქართველ ნაციონალისტში მის მიმართ ეჭვი გააჩინა, თუმცა, გამსახურდია აცხადებდა, რომ ასე „ეროვნული მოძრაობის გულისთვის მოიქცა“. 1989 წლის 9 აპრილის შემდეგ ის 40 დღით დააკავეს. CIA-ის მოხსენებაში აღნიშნულია, რომ გამსახურდიას დაოჯახებულია და ჰყავს სამი შვილი. განათლებით ფილოლოგი, გამსახურდია ამერიკული პოეზიის სპეციალისტია და რობერტ ფროსტს საყვარელ პოეტად მოიხსენიებს. იგი ფლობს გერმანულ, ფრანგულ და უზადო ინგლისურს. 12 ივლისი 1991 გამსახურდია იმედოვნებს, რომ მალე შეხვდება გორბაჩოვს საქართველოს საკითხის განსახილველად. მას ასევე სურს ვაშინგტონში გამგზავრება რათა შეხვდეს პრეზიდენტ ბუშს, საქართველოს დამოუკიდებლობის მხარდაჭერის მოსაპოვებლად. აპრილში საქართველოს საკანონმდებლო ორგანომ შემოიღო პრეზიდენტის თანამდებობა, გამსახურდიასვე თხოვნით, რომელიც ამტკიცებდა რომ “ცენტრი” (მოსკოვი) მის მტრებთან ერთად მუშაობდა მთავრობის ძირის გამოსათხრელად. უზენაესმა საბჭომ ერთხმად აირჩია ის პრეზიდენტად, ხოლო აკაკი ასათიანი უზენაესი საბჭოს თავმჯდომარედ. დოკუმენტის მიხედვით, მაშინ როდესაც გამსახურდიას მომხრეებს მისი გაპრეზიდენტება უხაროდათ, ოპონენტები აღნიშნავდნენ, რომ მისი გამარჯვება ავტორიტარიზმის დაბრუნების საფრთხეს შეიცავდა. ისინი ასევე ადანაშაულებდნენ პრეზიდენტს, სტალინის მსგავსი პიროვნების კულტის გაღვივებაში. მისმა ოპონენტმა, რომელიც შიშობდა, რომ გამსახურდია სამოქალაქო ომამდე მიიყვანდა მდგომარეობას, პრეზიდენტი ჩინური ლეგენდის გმირს შეადარა, რომელიც დრაკონს ამარცხებს, მაგრამ თავად ხდება დრაკონი. ოპონენტების აზრით, გამსახურდია ხელსუფლებაში მოსვლის შემდეგ: - არატოლერანტული გახდა პოლიტიკური ოპონენტების, განსაკუთრებით კი ეროვნული კონგრესის და ეთნიკური უმცროსობების მიმართ; - მედია მთავრობის კონტროლს დაუქვემდებარა; - პრეფექტების დანიშვნით ადგილობრივი თვითმმარველობა კონტროლის ქვეშ მოაქცია; - მცდელობა ჰქონდა, თუმცა კრიტიკის შემდეგ უკან დაიხია, მიეღო საქართველოს მოქალაქეობის კანონი, რომელიც მოქალაქეობას და საკუთრების უფლებას მარტო მათ მიანიჭებდა, ვისი წინაპრებიც საქართველოში 1801 წლამდე ცხოვრობდნენ. -CIA-ის მოხსენებაში აღნიშნულია, რომ არჩევნების შემდეგ, პირველ პრესკონფერენციაზე, გამსახურდიამ რადიო თავისუფლების ჟურნალისტს, რომელიც უოლ სტრიტ ჯორნალთან ერთად კრემლის ინსტრუმენტად გამოაცხადა, პროვოკატორი უწოდა და შეხვედრა დაატოვებინა. დოკუმენტი აღნიშნავს, რომ გამსახურდიას შოვინიზმით ყველაზე შეშფოთებული რესპუბლიკის არაქართული მოსახლეობაა. გამსახურდიამ სამხრეთ ოსეთს „ბოლშევიკური გამოგონება“ უწოდა, ხოლო ხშირად ოსებს და მათ ლიდერებს „კრიმინალებად და მოღალატეებად“ მოიხსენიებდა. გამსახურდია აცხადებს, რომ მას მკაცრი ზომების გატარება უწევს, რადგან ოსები საბჭოთა ხელისფლების მხარდამჭერები არიან. თუმცა, ნეგატიური საგარეო იმიჯის გამოსასწორებლად გამსახურდია ცდილობს ოსეთის მიმართ პოზიციები შეარბილოს. 23 აპრილს მან განაცხადა, რომ სამხრეთ ოსეთის კონფლიქტის მოსაგვარებლად შესაძლებელი იყო საქართველოს ოს მოსახლეობაში ავტონომიის საკითხზე რეფერენდუმის ჩატარება. დოკუმენტის თანახმად, გამსახურდიას არაერთხელ განუცხადებია, რომ თუ „ცენტრი“ შეეცდებოდა საქართველოს დამოუკიდებლობისკენ სწრაფვის ძალით ჩახშობას, ისევე როგორც ეს ლიტვასა და ლატვიაში მოხდა, ის ხალხს აჯანყებისკენ მოუწოდებდა. გამსახურდია მიჩნევს რომ „ცენტრსა“ და საქართველოს შორის საკითხები როგორც ორ თანასწორ ქვეყანას შორის უნდა მოგვარდეს და არა როგორც საკავშირო ხელისუფლებასა და მოკავშირე რესპუბლიკას შორის. გამსახურდია კატეგორიულად უარყოფს შესაძლებლობას, რომ საქართველომ ახალ სამოკავშირეო ხელშეკრულებას მოაწეროს ხელი. გამსახურდია გორბაჩოვს ლენინისა და სტალინის იმპერიული პოლიტიკის გაგრძელებაში ადანაშაულებს და გარდაქმნას („პერესტროიკას“) აშშ-ს დამსახურებად მიიჩნევს. კავკასიის რესპუბლიკებს შორის მშვიდობის დასამყარებლად, გამსახურდიამ აზერბაიჯანსა და სომხეთს შუამავლობა შესთავაზა მთიანი ყარაბაღის კონფლიქტის საკითხზე. გამსახურდიას ოპონენტები შიშობენ, რომ მისი ამერიკაში ვიზიტი, აშშ-ის ხელისფლების მიერ გამსახურდიას მხარდაჭერის შთაბეჭდილებას დატოვებს. გამსახურდიას აზრით, ეკონომიკური სიტუაცია გამოსწორდებოდა მაშინ, როდესაც საქართველო საბჭოთა კავშირის ეკონომიკური იზოლაციიდან გამოვა. გამსახურდია მხარს უჭერს საბაზრო ეკონომიკაზე სწრაფ გადასვლას და აღნიშნავს, რომ დასავლური ინვესტიციების მოსაზიდად საჭიროა საქართველოს ეკონომიკის რესტრუქტურიზაცია. 8 სექტემბერი 1991 დოკუმენტის თანახმად, ოპონენტების მტკიცების საწინააღმდეგოდ, გამსახურდიას მხარი არ დაუჭერია პუტჩის მცდელობისთვის, თუმც მისი ხმა არც მათ შორის ისმოდა, ვინც გადატრიალების მცდელობა დაგმო. მოხსენების მიხედვით, მისი სიჩუმე, ალბათ, გამოწვეული იყო სურვილით, საგანგებო კომიტეტს არ გამოეყენებინა ძალა საქართველოს მთავრობის წინააღმდეგ. დოკუმენტში აღნიშნულია, რომ მიუხედავად დამოუკიდებლობის პერსპექტივისა, საქართველოში შიდაპოლიტიკური არასტაბილურობა მატულობს. ოსებთან დაპირისპირებამ სერიოზული პრობლემები შეუქმნა საქართველოს მთავრობის საზოგადოებრივ იმიჯს. გამსახურდიას კონფრონტაციამ მოსკოვთან გაამძაფრა საქართველოს ეკონომიკური მდგომარეობა: იზრდება უმუშევრობა, შეიმჩნევა საკვებისა და ელექტორენერგიის დეფიციტი და მატულობს სამომხმარებლო ფასები. CIA-ის მოხსენების მიხედვით, გამსახურდია გაეყარა პირველ ცოლს მას შემდეგ, რაც ის მისი და მისი მამის მოკვლის მიზნით სუკ-თან თანამშრომლობაში დაადანაშაულა. მისი მეორე მეუღლე პედიატრია. გამსახურდია უარყოფს ჭორებს, რომ მას მეუღლის მინისტრად დანიშვნა სურს. უკანასკნელ ინტერვიუში გამსახურდია აფიქსირებდა თავის აღფრთოვანებას რონალდ რეგანისდამი და შარლ დეგოლს თანამედროვე პოლიტიკოსის იდეალად მოიხსენიებდა. [1] ლიტვა, ლატვია, ესტონეთი, მოლდოვა, სომხეთი CIA-ის დოკუმენტები სხვა მასალები ამ თემაზე კონგრესმენთა დელეგაცია საქართველოში: შეხვედრა პრეზიდენტ გამსახურდიას ოპოზიციასთან | 18 მაისი 2017 ბიზანტიური პოლიტიკა ჰყვავის საბჭოთა საქართველოში | 18 აპრილი 2017 გამსახურდია აგრძელებს მოსკოვთან დაპირისპირებას | 31 მარტი 2017 ადამიანის უფლებები საქართველოში 1991 წელს | 27 მარტი 2017 საქართველოს პრეზიდენტის ზვიად გამსახურდიას წერილი ამერიკის შეერთებული შტატების სახელმწიფო მდივანს ჯეიმს ბეიკერს | 20 მარტი 2017 = ბიზანტიური პოლიტიკა ჰყვავის საბჭოთა საქართველოში სიახლეები | მეხსიერების და დეზინფორმაციის კვლევები | პუბლიკაციები | სტატია18 აპრილი 2017 IDFI აგრძელებს ამერიკის შეერთებული შტატების სახელმწიფო დეპარტამენტის, დაზვერვის ცენტრალური სააგენტოს (CIA) და ვიკილიქსის მასალების მიმოხილვას. დაზვერვის ცენტრალური სააგენტოს და სახელწიფო დეპარტამენტის გასაჯაროებული კონფიდენციალური დოკუმენტები საინტერესო ინფორმაციას გვთავაზობს საქართველოში საბჭოთა ეპოქის მიწურულის და დამოუკიდებლობის პირველი წლების პოლიტიკური პროცესების შესახებ. 1991 წლის 31 მარტი - 3 აპრილის პერიოდში, საქართველოს ეწვია რუსეთში ამერიკის საელჩოს წარმომადგენელი პოლოფი. ვიზიტის შედეგად, მომზადდა სამი ანგარიში. ჩვენ მიერ უკვე გამოქვეყნებული იქნა 1991 წლის 10 აპრილს მოსკოვში ამერიკის საელჩოს მიერ სახელმწიფო დეპარტამენტში გაგზავნილი მოხსენება - სახელწოდებით „გამსახურდია აგრძელებს მოსკოვთან დაპირისპირებას“. ამჯერად IDFI გთავაზობთ ამერიკის საელჩოს წარმომადგენლის, პოლოფის ვიზიტის ფარგლებში მომზადებულ კიდევ ერთ ანგარიშს, რომელიც ხელმისაწვდომია ვიკილიქსის მონაცემთა ბაზაში (1) და რომელიც ასახავს 1991 წლის დასაწყისში საქართველოში არსებულ პოლიტიკურ ვითარებას. 16 აპრილი 1991 ბიზანტიური პოლიტიკა ჰყვავის საბჭოთა საქართველოში დოკუმენტის თანახმად „ქართული პოლიტიკა მისი ბიზანტიური მემკვიდრეობის ერთგული რჩება და გარეშე პირებისთვის უცნაურად მოსჩანს“. მოხსენების ავტორი აღნიშნავს, რომ ქართული პოლიტიკა გამოირჩეოდა მაღალი ემოციურობით, სადაც ლოგიკა ხშირ შემთხვევაში ჩანაცვლებული იყო დრამითა და მაღალფარდოვანი რიტორიკით. პოლოფი რეგულარულად სტუმრობდა საქართველოს ორი წლის განმავლობაში და ხანგამოშვებით მანამდე ათი წლის მანძილზე, თუმცა, მას მაინც აკვირვებდა ქართული პოლიტიკა. დოკუმენტში აღნიშნულია, რომ გამსახურდიამ, მისი კრიტიკის გამო, რადიო თავისუფლება და უოლ სტრიტ ჯორნალი „კრემლის ინსტრუმენტებად“ მოიხსენია. როდესაც პოლოფმა განუმარტა მას, რომ კრიტიკა არ წარმოადგენდა კრემლის აგენტობის ნიშანს, გამსახურდია გაკვირვებული დარჩა. აგრეთვე, გამსახურდიამ მისი მთავარი ოპონენტის, ეროვნული კონგრესის, წევრებს დააბრალა სპარსეთის ყურის ომის დროს ერაყთან შეთქმულება და უკანონო შვილების ყოლა. დოკუმენტის თანახმად ოპოზიციაც მსგავსი ბრალდებებით უპირისპირდებოდა გამსახურდიას. ეროვნულ დემოკრატიული პარტიის ლიდერის გია ჭანტურიას მეუღლის განცხადებით, გამსახურდია ქართველი ხალხის წინააღდეგ სუკ-თან თანამშრომლობდა. სარიშვილმა და ჭანტურიამ ანახეს პოლოფს საბუთი, რომელიც თითქოსდა ამტკიცებდა, რომ პატიმრობის დროს, გამსახურდია ფსიქიატრიულ საავადმყოფოში იყო მოთავსებული. პოლოფის კითხვაზე, თუ საიდან ჰქონდათ მათ ეს საბუთი, ჭანტურიამ უპასუხა, რომ სუკ-ის ყოფილმა წევრებმა გადასცეს მათ ეს საბუთები, შარშან საფრანგეთში. მოხსენების მიხედვით, სიზუსტე და სტატისტიკა არაა ქართველების ძლიერი მხარე. გამსახურდიამ საქართველოს შსს-ს პირადი შემადგენლობა 10,000 კაცით შეაფასა, ხოლო იმავე დღეს, მოგვიანებით, 20,000-ით. პოლოფთან სამჯერ შეხვედრისას ეროვნული კონგრესის ლიდერებმა მათი სავარაუდო წევრების რაოდენობა რამდენიმე ათასის სხვაობით შეაფასეს. დოკუმენტში აღნიშნულია, რომ 26 მაისისთვის დაგეგმილ საპრეზიდენტო არჩევნებს გამსახურდია სავარაუდოდ მოიგებდა. მუხედავად ავტორიტარული ტენდენციებისა, ის დიდი პოპულარობით სარგებლობდა მოსახლეობაში. პოლოფთან შეხვედრისას, გამსახურდიამ განაგრძო თავის გადაწყვეტილებების დაცვა სიტყვისა და შეკრების თავისუფლების შეზღუდვის თაობაზე. მისი თქმით, ეს „აუცილებელი ზომები“ იყო ცენტრის (კრემლის) „პროვოკაციებისგან“ თავდასაცავად. პოლოფის კითხვაზე, თუ რატომ დახურა მან მთავრობისადმი კრიტიკულად განწყობილი გაზეთი „Молодежь Грузии“, გამსახურდიამ უპასუხა, რომ საქართველოში ქაღალდის დეფიციტია და შესაბამისად ზოგიერთი გაზეთი უნდა დახურულიყო. გამსახურდია მზად იყო აეტანა პრესაში მისი და მისი მთავრობის მიმართ კრიტიკა, მაგრამ არა ცილისწამება და პიროვნული შეურაცხყოფა. დოკუმენტის მიხედვით, სინამდვილეში გია ჭანტურიამ სცადა გამსახურდიაზე კრიტიკული სტატიის გამოქვეყნება, თუმცა გაზეთის რედაქტორს არ მისცეს ამის დაბეჭდვის უფლება. გამსახურდიამ ასევე განაცხადა, რომ ეროვნულ კონგრესში შემავალ ორგანიზაციებს არ უნდა ჰქონოდათ თავისუფლად აზრის გამოხატვის უფლება, რადგან ისინი მეტ ძალადობას გამოიწვევდნენ. ეროვნული კონგრესი ექვსი ბლოკისგან შედგებოდა, თითოეულში საშუალოდ ათი პარტია იყო გაწევრიანებული. ყველაზე მრავალრიცხოვნებს: ეროვნულ დემოკრატიულ პარტიას 5000 წევრი ჰყავდა, ხოლო ეროვნული დამოუკიდებლობის პარტიას - 2000. დამოუკიდებლობის საკითხში, ეროვნულ კონგრესს გამსახურდიას მრგვალ მაგიდაზე რადიკალური პოზიცია ეჭირა. ეროვნული დამოუკიდებლობის პარტიის წევრმა დავით ონანაშვილმა უთხრა პოლოფს, რომ მისი ბლოკი დემონსტრაციებით ითხოვდა, უზენაეს საბჭოს აეკრძალა საბჭოთა ჯარის ყოფნა საქართველოში. ეროვნულ დემოკრატიული პარტიის ლიდერმა გია ჭანტურიამ განაცხადა პოლოფთან საუბრისას, რომ ეროვნული კონგრესისთვის გაცილებით რთული იყო მრგვალ მაგიდასთან ბრძოლა, ვიდრე კომუნისტებთან, რადგან მრგვალი მაგიდა ქართული პარტია იყო. ჭანტურიამ და სხვებმა აღიარეს ეროვნული კონგრესის მხარდაჭერის კლება. პოლოფმა აღნიშნა, რომ კონგრესის ორი დემონსტრაცია, რომელსაც ის დაესწრო, გაცილებით მცირერიცხოვანი იყო, ვიდრე წინა პერიოდში. ჭანტურიამ მოუყვა პოლოფს, რომ საჯარო გამოსვლისას გამსახურდია მათ ფიზიკური განადგურებით დაემუქრა და არ მისცა უცხოური ვალუტის მიღების საშუალება, ამერიკაში დაგეგმილი ვიზიტის ხარჯების ასანაზღაურებლად. პოლოფთან საუბარში სარიშვილმა განაცხადა, რომ გამსახურდიას კრიტიკის გამო ის შეიძლება დააპატიმრონ. სარიშვილმა გამსახურდიას „სასტიკი კაცი“ უწოდა და მოყვა, თუ როგორ დააბრალა გამსახურდიამ მას ერაყის ხელისუფლებასთან თანამშრომლობა და რამდენიმე უკანონო შვილის ყოლა ბავშვთა სახლებში. დოკუმენტში აღნიშნულია, რომ მიუხედავად იმისა, რომ გამსახურდია და ჭანტურია უარყოფდნენ ახლობლობას, პოლოფს ახსოვდა, რამდენიმე წლის წინ როგორ აქებდნენ ისინი ერთმანეთს. მოხსენების თანახმად, საქართველოში 25-მდე გასამხედროებული დაჯგუფება მოქმედებდა, რომელთაგან დაახლოებით ნახევარი მრგვალი მაგიდის ერთგული იყო, ხოლო მეორე ნაწილი ეროვნული კონგრესისადმი ინარჩუნებდა ლოიალობას. დასავლელმა ჟურნალისტმა უთხრა პოლოფს, რომ საქართველოში მყოფი საბჭოთა გენერლის განცხადებით, გამსახურდიამ წარმართა მოლაპარაკებები საბჭოთა არმიის წარმომადგენლებთან და ეროვნული კონგრესის შენაერთების განიარაღების სანაცვლოდ, საბჭოთა არმიაში ქართველების გაწვევის საკითხზე დახმარებას დაპირდა. გამსახურდიას აქცენტი განსაკუთრებით მხედრიონის დაშლაზე იყო, რომელიც 1989 წელს შეიქმნა (როგორც მრგვალი მაგიდის, ისე იმ ჯგუფებისგან, რომელიც იმ პერიოდში ეროვნულ კონგრესს მიეკუთვნებოდნენ) ქართველების დასაცავად აფხაზებთან და აზერბაიჯანელთან კონფლიქტში. მხედრიონის ლიდერი იოსელიანი და დაჯგუფების 70-მდე წევრი დაპატიმრებული იყო და სასამართლოს მოელოდა. მისი მხარდაჭერები აღიარებდნენ, რომ იოსელიანს ოთხი პატიმრობა ჰქონდა მოხდილი შეიარაღებული ყაჩაღობისთვის და ამ უკანასკნელ დაპატიმრებამდე ის არ იყო პოლიტიკური პატიმარი. ირინა სარიშვილის თქმით, ყველა აღიარებდა, რომ წარსულში იოსელიანი კრიმინალი იყო, თუმცა თავადაც იოსელიანი ამას არ მალავდა და ეს პრობლემა არ იყო. გამსახურდიამ უსამართლოდ დაიჭირა ის იარაღის უკანონო ტარების ბრალდებით. მიუხედავად იმისა, რომ მას ეს იარაღი ჰქონდა, სარიშვილის მტკიცებით, ამ კრიტერიუმის მისადაგებით, მთელი საქართველოს დაჭერა იყო შესაძლებელი. გასაკვირად, საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინიტროს წარომადგენელმა ლევან ღოღობერიძემ დაიცვა იოსელიანი, მისი თქმით, ის საკმარისად ჭკვიანი იყო, რომ შვიდი კლასის განათლებით მოსკოვის სახელწმიფო უნივერსიტეტში მოხვედრილიყო. მან ასევე განუცხადა პოლოფს, რომ ბევრი ქართველი იოსელიანს ინტელექტუალად განიხილავდა. [1] ვიკილიქსის ამერიკული დიპლომატიის საჯარო ბიბლიოთეკა (The WIKILEAKS Public Library of US Diplomacy) ამერიკული საიდუმლო და გასაჯაროებული დიპლომატიური კომუნიკაციების უდიდესი ონლაინ ბაზაა. 2013 წლის მდგომარეობით, ბიბლიოთეკაში 2 მილიონი დოკუმენტი ინახება. = ადამიანის უფლებები საქართველოში 1991 წელს სიახლეები | მეხსიერების და დეზინფორმაციის კვლევები | პუბლიკაციები | სტატია27 მარტი 2017 გთავაზობთ, მოსკოვში, 1991 წელს, ამერიკის საელჩოდან სახელწიფო დეპარტამენტში გაგზავნილ მოხსენებას ადამიანის უფლებებზე საბჭოთა კავშირში. დოკუმენტი მიმოიხილავს მთლიანად საბჭოთა კავშირში და მის შემავალ რესპუბლიკებში არსებულ პოლიტიკურ ვითარებას და ადამიანის უფლებათა დაცვასთან დაკავშირებულ სიტუაციას. აგვისტოს პუტჩი და მისი შედეგები, კომუნისტური პარტიის 70 წლიანი მმართველობის დასრულება, ბალტიისპირეთის დამოუკიდებლობა, უდანაშაულო ხალხის დახოცვა რიგასა და ვილნიუსში, და სომხეთ-აზერბაიჯანის კონფლიქტი მხოლოდ მცირე ჩამონათვალია იმ თემებისა, რომელსაც მოხსენება მოიცავს. ამ შემთხვევაში, IDFI საქართველოს შესახებ მოცემულ ინფორმაციაზე გაამახვილებს ყურადღებას. 22 ოქტომბერი 1991 საბჭოთა კავშირის დეზინტეგრაციის პირობებში, როდესაც ადამიანის უფლებების დაცვა ცენტრის მაგივრად მოკავშირე რესპუბლიკების პასუხისმგებლობა ხდება, დოკუმენტის მიხედვით, საქართველო „ყველაზე ცუდი შემთხვევაა“. საქართველოსა და აზერბაიჯანის მთავრობის „მძიმე დისკრიმინაციულმა პოლიტიკამ“ გამოიწვია „ძალადობრივი ეთნიკური კონფლიქტი“. სახალხოდ არჩეულმა პრეზიდენტმა ბოროტად გამოიყენა უფლებამოსილება და შეეცადა ადგილობრივ თვითმმართველობებზე, რომლებიც ავტონომიას ითხოვდნენ, პირდაპირი მმართველობა დაემყარებინა. აგრეთვე, მან შეწყვიტა დიალოგი და კომპრომისის პოლიტიკა ოპოზიციასთან. ამ პროცესის განმავლობაში, პრეზიდენტმა გამსახურდიამ დააპატიმრა ათობით პოლიტიკური ოპონენტი, მოსპო გამოხატვის თავისუფლება და წამოიწყო ფაქტობრივი სამოქალაქო ომი, რომელიც ასობით დაღუპულ, დაჭრილ და გაუჩინარებულ ადამიანს ითვლის. სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის მოსახლეობის თქმით, ბევრი ოსი მშვიდობიანი მოსახლე მოტაცებულ იქნა ქართული ჯარისა და მებრძოლების მიერ, გაუჩინარებამ ხშირად სამ თვემდე გასტანა. სხვა შემთხვევებში, გაუჩინარებული პიროვნებები აღმოჩდნენ გარდაცვლილები, ხოლო მათი დასახიჩრებული ცხედრები ოჯახებს დაუბრუნეს. ოსების შეფასებით, 1991 წლის ოქტომბრის მდგომარეობით ორმოცზე მეტი ადამიანია დაკარგული. ადგილობრივი და საერთაშორისო ადამიანის უფლებათა დაცვის ორგანიზაციების შეფასებით, პრეზიდენტმა გამსახურდიამ 80-ზე მეტი ოპოზიციონერი დააპატიმრა, მათ შორის ეროვნული გვარდიის ყოფილი სარდალი ჯაბა იოსელიანი[1] და სამხრეთ ოსეთის რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე ტორეზ კულუმბეგოვი. კულუმბეგოვს ბრალად ეროვნებათაშორის შუღლის გაღვივება და თანამდებობის ბოროტად გამოყენება ედება. სექტემბერში, საქართველოს პოლიციამ დააპატიმრა ორი მთავარი ოპოზიციური ფიგურა: ეროვნულ დემოკრატიული პარტიის თავმჯდომარე გიორგი ჭანტურია, და ეროვნული კონგრესის წევრი გიორგი ხაინდრავა. ჭანტურია დადანაშაულებულია ანტი-სამთავრობო ქმედებებში. საქართველოს მთავრობის მტკიცებით, დაპატიმრებულთა უმრავლესობას ბრალად მძიმე დანაშულის ჩადენა ედება, როგორიცაა ყაჩაღობა და იარაღის უკანონოდ შენახვა-ტარება. თუმცა, ოპონენტების აზრით, ეს გამოგონილი ბრალდებებია ოპოზიციონერთა დაკავების მიზნით. ბევრი დაპატიმრებული ჯერ კიდევ ელოდება სასამართლო პროცესს და გამოძიების დასრულებას. საქართველოში პოლიტიკურად მოტივირებულ ეროვნებათაშორის ძალადობას მრავალრიცხოვანი მსხვერპლი მოჰყვა. ქართული მილიცია და შეიარაღებული სამოქალაქო ბანდფორმირებები ხშირ თავდასხმებს ახორციელებენ ოსებზე და მათ სოფლებზე, ყოფილი სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის ტერიტორიაზე. ოსი ნაციონალისტების მტკიცებით,1989 წლიდან, ქართველებმა შეტაკებებში, 300-ზე მეტი ოსი იმსხვერპლეს. ოსები ადანაშაულებენ საქართველოს მთავრობას ეკონომიკურ ბლოკადაში, კერძოდ ელექტოენერგიის, მედიკამენტებისა და სურსათის მომარაგების შეწყვეტაში რეგიონისთვის. საქართველოში, მოლდოვასა და უკრაინაში აიკრძალა ის მედია, რომელიც მხარს კომუნისტურ პარტიას უჭერდა ან რუსულ ნაციონალიზმს აღვივებდა, ხოლო ცენტრალურ მაუწყებლობაზე გაგრძელდა სახელისუფლებლო კონტროლი. საქართველოს მთავრობამ რამდენიმე ქვეყნის გამოცემის ჟურნალისტს აუკრძალა რეპორტაჟის კეთება მისი ტერიტორიიდან, ანტი-ქართულად აღქმული სტატიების გამო. რადიო თავისუფლების ჟურნალისტი პრესკონფერენციიდან გაძევებულ იქნა პირადად პრეზიდენტ გამსახურდიას მიერ. ადგილობრივი გაზეთი „Молодежь Грузии“ დაიხურა საქართველოს მთავრობის მიერ, გამსახურდიას ობიექტური, თუმცა კრიტიკული გაშუქებისთვის. გაზეთის რამდენიმე თანამშრომელმა შევიწროება განიცადა და შემდგომში ვერ იპოვა სამსახური. ოპოზიციურად განწყობილი ჟურნალისტები ჩივიან მათი და მათი ოჯახების უსაფრთოხებაზე. საქართველოს მთავრობამ უარი განაცხადა მოსკოვიდან და რუსეთის რესპუბლიკიდან ნებისმიერი გადაცემის ტრანსლირებაზე. ქართველი ჟურნალისტები, რომლებმაც გამსახურდიაზე კრიტიკული სტატიები გამოაქვეყნეს, მთავრობის წარმომადგენლებს მათი ოჯახების დევნაში და თვალთვალში ადანაშაულებენ. საქართველოს მმართველმა ხელისუფლებამ სცადა, აეკრძალა პოლიტიკური ოპონენტების დემონსტრაცია. საქართველო და მოლდოვა წარმოადგენენ ორად ორ ქვეყანას, რომელიც ალტერნატიულ სამსახურს სთავაზობს მათ, ვინც პრინციპულად ეწინააღმდეგება სამხედრო სამსახურის გავლას. საქართველოს, აზერბაიჯანის და სომხეთის მთავრობები აცხადებენ, რომ მტკიცედ იცავენ რელიგიის თავისუფლებას. საქართველოში მოქალაქეებს შეუძლიათ თავისუფლად ილოცონ, თუმცა ზოგიერთი უმცირესობა, მათ შორის ებრაელები, მიიჩნევს, რომ დისკრიმინაციის მსხვერპლნი არიან დასაქმების და საცხოვრებლის ძიების დროს, მიუხედავად ადგილობრივი კანონებისა. გაზაფხულში ჩატარებული საპრეზიდენტო არჩევნები გამსახურდიამ დიდი უპირატესობით მოიგო. თუმცა, ოპონენტების აზრით, გამსახურდიამ, რომელიც პარლამენტს უკვე არჩეული ჰყავდა პრეზიდენტად, სპეციალურად დანიშნა არჩევნები ასე ადრე, რათა ოპონენტებს არ შეძლებოდათ ნორმალური საარჩევნო კამპანიის წარმოება. საქართველოს მთავრობა აცხადებს, რომ მიესალმება მისი ადამიანის უფლებების დაცვის პრაქტიკის შესწავლას. პრეზიდენტმა გამსახურდიამ სთხოვა ამერიკის ჰელსინკის კომისიას, სიტუაციაზე დასაკვირვებლად გრძელვადიანი დამკვირვებლები გამოეგზავნა. მიუხედავად ამისა, ადამიანის უფლებათა დამცველებს ბიუროკრატიული შეზღუდვების გამო უჭირთ დაპატიმრებულ პოლიტიკურ აქტივისტებთან შეხვედრა. საბჭოთა კავშირის დაშლამ გააუარესა იმ ეროვნებების წარმომადგენლების ბედი, რომლებიც საკუთარ რესპუბლიკაში არ ცხოვრობენ, ან ასეთი საერთოდ არ გააჩნიათ. ყველაზე ცუდ შემთხვევებში, საქართველოსა და აზერბაიჯანში, ეთნიკური უმცირესობების მძიმე დისკრიმინაცია გადაიზარდა კონფლიქტში, ასობით დაღუპულით, რომელსაც ცოტა უკლია, რომ სამოქალაქო ომად გადაიქცეს. სომხური ორგანიზაცია „კრუნკის“, აფხაზეთში, სომხურ სათვისტომოში სომხური ენის პოპულარიზაციის მცდელობას საქართველოს პროკურორმა რესპუბლიკის ენის კანონის უხეში დარღვევა უწოდა. ორგანიზაციის თავმჯდომარისადმი წერილში პროკურორი ორგანიზაციის აკრძალვით დაიმუქრა, თუ ეს ქმედებები არ შეწყდებოდა. [1] დიდი ალბათობით დოკუმენტი შეცდომით მიაკუთვნებს მხედრიონის ლიდერს ამ თანამდებობას. = გამსახურდია აგრძელებს მოსკოვთან დაპირისპირებას სიახლეები | მეხსიერების და დეზინფორმაციის კვლევები | პუბლიკაციები | სტატია31 მარტი 2017 დღეს საქართველოს პირველი პრეზიდენტის ზვიად გამსახურდიას დაბადების დღეა, აგრეთვე 1991 წლის 31 მარტს ჩატარდა რეფერენდუმი სახელმწიფოებრივი დამოუკიდებლობის საკითხზე, სადაც საქართველოს მოსახლეობის აბსოლუტურმა უმრავლესობამ დამოუკიდებლობის აღდგენას დაუჭირა მხარი. ამ თარიღთან დაკავშირებით IDFI აგრძელებს განსაიდუმლოებული საარქივო დოკუმენტების გამოქვეყნებას და ამჯერად საზოგადოებას სთავაზობს 1991 წლის აპრილში მოსკოვში ამერიკის საელჩოს მიერ სახელმწიფო დეპარტამენტისთვის გაგზავნილ მოხსენებას. 1991 წლის 31 მარტი - 3 აპრილის პერიოდში, საქართველოს ეწვია რუსეთში ამერიკის საელჩოს წარმომადგენელი პოლოფი. ვიზიტის შედეგად, მომზადდა სამი ანგარიში. გამოქვეყნებული დოკუმენტი ეხება პოლოფის შეხვედრას საქართველოს პრეზიდენტ ზვიად გამსახურდიასთან. 10 აპრილი 1991 გამსახურდია აგრძელებს მოსკოვთან დაპირისპირებას პოლოფი 31 მარტს გვიან საღამოს ჩამოვიდა საქართველოში, იმ დღეს, როდესაც საქართველოში დამოუკიდებლობის შესახებ რეფერენდუმი ტარდებოდა. მისი ვიზიტის დროს, ის რამდენჯერმე შეხვდა პრეზიდენტ გამსახურდიას. დისკუსია შეეხებოდა, როგორც დაპირისპირებას მოსკოვთან, ასევე დაძაბულ ვითარებას სამხრეთ ოსეთში. გამსახურდიას თქმით, 25 თებერვალს სატელეფონო საუბრისას, გორბაჩოვმა იგი გააფრთხილა, რომ თუ ის არ მოაწერდა ხელს სამოკავშირეო ხელშეკრულებას, საქართველო მეტ პოლიტიკურ დაძაბულობას მიიღებდა. გამსახურდიამ ასევე ანახა პოლოფს სსრკ-ს შინაგან საქმეთა მინისტრის ბორის პუგოსა და გორბაჩოვის ტელეგრამები, სადაც ისინი მოუწოდებენ გამსახურდიას, დამორჩილებოდა სსრკ-ს კანონმდებლობას, ან პასუხი ეგო შედეგებზე. გამსახურდია მტკიცე პოზიციაზე იდგა, რომ საქართველო სამოკავშირეო ხელშეკრულების მოლაპარაკებების პროცესშიც კი არ მიიღებდა მონაწილეობას. გამსახურდიას თქმით, ცენტრი (მოსკოვი) აღვივებდა ოსურ პრობლემას და გორბაჩოვი უარს აცხადებდა ამ საკითხზე ნებისმიერი სახით დიალოგზე. გამსახურდიამ სსრკ-ს ეროვნებათა საბჭოს თავმჯდომარე რაფიკ ნიშანოვი დაადანაშაულა ოსეთის თემით მანიპულაციაში. მისი აზრით, კულუმბეგოვის (სამხრეთ ოსეთის უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე) დაპატიმრება „ერთადერთი გზა იყო სისხლისღვრის შესაჩერებლად და სიტუაციის განსამუხტად“. გამსახურდიას განცხადებით, მხოლოდ მას შემდეგ, რაც საქართველო მოიპოვებდა დამოუკიდებლობას, ქვეყანა მზაობას გამოთქვამდა, რომ ნება დაერთო ოსებისთვის ავტონომიის საკითხზე რეფერენდუმი ჩაეტარებინათ. ხოლო მანამდე, ის არა იყო დარწმუნებული, რომ ოსებს უნდოდათ პოლიტიკური ავტონომია და არ იყვნენ ამ საკითხში წაქეზებულნი ცენტრის მხრიდან. დოკუმენტში აღნიშნულია, რომ წინა საუბრებში გამსახურდია ოსებს და მათ ლიდერებს მოიხსენიებდა, როგორც „კრიმინალებად“ და „ტერორისტებად“. მისი თქმით, მან გასცა ცხინვალის ბლოკადის მოხსნის ბრძანება, თუმცა „კრიმინალთა ბანდა“ ოსებს საბოტაჟს უწყობდა. პოლოფის კითხვაზე, რომ უდანაშაულო ოსები და ცხინვალის ბავშვები შეიძლება დაზარალებულიყვნენ, გამსახურდიამ მიუგო, რომ ავტონომიის მოთხოვნით, ოსებმა ეს პრობლემები თავის თავს უნდა დააბრალონ. მან ასევე განაცხადა, რომ „ოსი კრიმინალების ბანდები“ ერთმანეთს ებრძვიან, ფაქტი, რომელსაც ოსები უარყოფენ. 2 აპრილს პოლოფი და გამსახურდია საქართველოს უმაღლესი საბჭოს შენობაში გადაცემა „ვრემიას“ უყურებდნენ, სადაც ცხინვალში მიმდინარე ძალადობაზე საუბრობდნენ. გამსახურდიას თქმით, ცენტრი უკმაყოფილო იყო დამოუკიდებლობის რეფერენდუმის შედეგებით და ნიადაგს ამზადებდა ინტერვენციისთვის, რათა დაეკავებინათ სამხრეთ ოსეთი და შეიძლება, მთელი საქართველოც. 3 აპრილს გორბაჩოვმა დამატებითი საჯარისო ნაწილების გაგზავნა დაიწყო სამხრეთ ოსეთში. გამსახურდია სსრკ-ს უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარეს ლუკიანოვს ტელეფონით ესაუბრა და გააფრთხილა ის, რომ დამატებითი ჯარის შეყვანა რეგიონში მხოლოდ გაზრდიდა სისხლისღვრას და მთელი პასუხიმგებლობა ვითარებაზე გორბაჩოვს დაეკისრებოდა. გამსახურდიამ უთხრა პოლოფს, რომ ცენტრი საბჭოთა არმიის მეშვეობით იარაღს აწვდიდა ოსებს. მან დაათვალიერებინა პოლოფს ოსებისგან ჩამორთმეული საბჭოთა არმიის იარაღი, მათ შორის ჭურვი, რომელსაც გამსახურდიას თქმით, ავღანეთში იყენებდნენ და რომელმაც ცხინვალთან ახლოს სოფელში ხუთსულიანი ქართული ოჯახი შეიწირა. დოკუმენტის თანახმად, გამსახურდიამ ეს გამოფენა გამოიყენა იმის საჩვენებლად, რომ მხოლოდ ოსები არ ზარალდებოდნენ ამ კონფლიქტში. საქართველოს მთავრობამ სასტუმრო ივერიის ფოიეში ცხინვალიდან დევნილი რამდენიმე ქართველი განათავსა მხოლოდ ინგლისურენოვანი ტრანსპარანტებით, რომელიც საქართველოს წინააღდეგ ოსების ქმედებებს აპროტესტებდნენ. დოკუმენტი აღნიშნავს, რომ საქართველოს ხელისუფლების მსგავსად, ოპოზიციაც მიიჩნევდა, რომ ოსები „სუკ-ის იარაღი“ იყვნენ. გამსახურდიას მსგავსად, ეროვნული კონგრესიც თანახმა იყო ოსებს მინიჭებოდათ კულტურული, მაგრამ არა პოლიტიკური ავტონომია. გამსახურდიას თქმით, საქართველო წარმატებულად უმკლავდებოდა ცენტრის ეკონომიკურ ზეწოლას, რესპუბლიკის რკინიგზისა და პორტების გადაკეტვის მუქარის მცდელობით. გამსახურდია აცხადებდა, რომ ის ვეღარ ენდობოდა რსფსრ-ს ლიდერს ბორის ელცინს, რადგან ის „ერთ დღეს ერთს ამბობდა, ხოლო მეორე დღეს საწინააღმდეგოს“. გამსახურდიას და ელცინის მიერ 23 მარტს ხელმოწერილი ოქმი, რომელიც ოსური კონფლიქტის მოგვარებაში რსფსრ - საქართველოს თანამშრომლობას ითვალისწინებდა, გამსახურდიას თქმით, ცენტრის ჩარევის გარეშე, ელცინმა უარყო საკუთარი პოლიტიკური მომავლის გადასარჩენად. დოკუმენტი აღნიშნავს, რომ გამსახურდიამ ელცინს „ლოთი და არასანდო“ პიროვნება უწოდა, თუმცა, რამდენიმე კვირით ადრე იგივე გამსახურდია ელცინს მოიხსენიებდა საბჭოთა კავშირის ერთადერთ იმედად. გამსახურდიამ აგრეთვე გააკრიტიკა სსრკ-ს სახალხო დეპუტატი გალინა სტარავოიტოვა სამხრეთ ოსების მხარდაჭერისთვის. = კონგრესმენთა დელეგაცია საქართველოში: შეხვედრა პრეზიდენტ გამსახურდიას ოპოზიციასთან სიახლეები | მეხსიერების და დეზინფორმაციის კვლევები | პუბლიკაციები | ანალიზი | სტატია18 მაისი 2017 IDFI განაგრძობს ამერიკის სახელწმიფო უწყებების გრიფით საიდუმლო მასალების გამოქვეყნებას, რომლებიც ეხება საქართველოს უახლოეს წარსულს. ამჯერად მკითხველს წარვუდგენთ 1991 წლის სექტემბერში, მოსკოვში ამერიკის საელჩოდან, სახელმწიფო დეპარტამენტში გაგზავნილ საიდუმლო მოხსენებას. დოკუმენტში აღწერილია ამერიკის კონგრესმენთა დელეგაციის შეხვედრა საქართველოს იმჟამინდელი ოპოზიციის წარმომადგენლებთან. კონგრესმენთა ვიზიტის დღის წესრიგის თანახმად დელეგაცია თბილისში 7 სექტემბერს უნდა ჩამოსულიყო და უნდა შეხვედროდა საქართველოს მთავრობას, პრეზიდენტს, ჰელსინკის კავშირს, საპარლამენტო ოპოზიციას - „დემოკრატიულ ცენტრს“ და არა საპარლამენტო ოპოზიციას -„ეროვნულ კონგრესს“. 8 სექტემბერს დაგეგმილი იყო დელეგაციის გამგზავრება ცხინვალში. კონგრესმენთა დელეგაცია საქართველოში: შეხვედრა პრეზიდენტ გამსახურდიას ოპოზიციასთან 12 სექტემბერი 1991 1991 წლის 7-8 სექტემბერს, კონგრესმენ ჰოიერის ხელმძღვანელობით საქართველოს ეწვია ამერიკელ კონგრესმენთა დელეგაცია. დოკუმენტი ეხება კონგრესმენების შეხვედრას ეროვნული კონგრესის წევრებსა და გამსახურდიას მთავრობის ყოფილ მაღალჩინოსნებთან, რომლებიც იმდროინდელ ოპოზიციას წარმოადგენდნენ. ოპოზიციონერებმა გამსახურდია მოსკოვის 1991 აგვისტოს პუტჩის ორგანიზატორებთან თანამშრომლობაში დაადანაშაულეს. მათი მტკიცებით, მხარდაჭერის სანაცვლოდ, გამსახურდია დათანხმდა საგანგებო კომიტეტის ყველა გადაწყვეტილების აღსრულებას. შეთანხმების თანახმად, გამსახურდიას უნდა გაეუქმებინა ყველა არაფორმალური შეიარაღებული დაჯგუფება, მათ შორის ეროვნული გვარდია, დაეშალა ადგილობრივი თვითმმართველობა და გადაეყენებინა მერები და პრეფექტები. ყოფილი პრემიერ მინისტრის თენგიზ სიგუას მტკიცებით, გამსახურდიას წარმომადგენლები იანაევს [1] 18 აგვისტოს საღამოს შეხვდნენ. ეროვნული გვარდიის სარდალმა თენგიზ კიტოვანმა განუცხადა კონგრესმენებს, რომ მიუხედავად იმისა, რომ სამართლებრივად ის პრეზიდენტს ექვემდებარება, ის აღარ ენდობა გამსახურდიას და მხოლოდ ხალხის წინაშე იქნება პასუხისმგებელი. სიგუას მტკიცებით, გამსახურდიამ არ შეასრულა წინასაარჩევნო პირობა დემოკრატიის შესახებ და საქართველოში დიქტატურა დაამყარა. სიგუა ამბობს, რომ გამსახურდია „ცდილობს ალბანეთის მსგავსი სახელმწიფოს შექმნას“. ყოფილმა საგარეო საქმეთა მინისტრმა გიორგი ხოშტარიამ განუცხადა დელეგაციას, რომ დემოკრატია და თავისუფლება ერთმანეთთან გადაჯაჭვულია და საქართველოს ვერ ექნება მათგან ერთი მეორის გარეშე. მაისში, ამერიკიდან დაბრუნების შემდეგ, ხოშტარიამ შესთავაზა გამსახურდიას დემოკრატიის გასაძლიერებლად მოეხსნა შეზღუდვები კრიტიკულად განწყობილ პრესაზე, მიეცა ოპოზიციონერებისთვის საეთერო დრო ტელევიზიაში და დაეჩქარებინა პრივატიზაციის პროცესი. ხოშტარიას თქმით, თავდაპირველად გამსახურდია დასთანხმდა ამ წინადადებებს, თუმცა, შემდგომ უარყო და „უღალატა საქართველოს”. ხოშტარიამ ურჩია გამსახურდიას დაევიწყებინა წარსული წყენა და შეეთავაზებინა ედუარდ შევარდნაძისთვის საქართველოში დაბრუნება, რათა მისი საერთაშორისო ავტორიტეტით დამოუკიდებელი საქართველოს ჩამოყალიბებაში დახმარებოდა. როგორც მსოფლიო რეპუტაციის მქონე პიროვნება, ხოშტარიას აზრით, შევარდნაძე პოზიტიურ როლს ითამაშებდა ტრანზიციის პერიოდში. ხოშტარიას თქმით, გამსახურდია ეწინააღმდეგებოდა ნებისმიერ თანამშრომლობას შევარდნაძესთან. დოკუმენტში აღნიშნულია, რომ მსგავსი, შევარდნაძის მხარდამჭერი განცხადებები გაკეთდა 11 სექტემბერს მოსკოვში, ამერიკის საელჩოს თანამშრომელთან შეხვედრაზე, როდესაც (ვინაობა დაშიფრულია) განაცხადა, რომ ოპოზიციური ძალები საქართველოში აღიქვამენ შევარდნაძეს, როგორც დემოკრატიისა და დამოუკიდებლობის უდიდეს იმედს. ოპოზიციონერებმა უთხრეს კონგრესმენ ჰოიერს, რომ ქართულმა ტელევიზიამ არასწორად გადათარგმნა მისი განცხადებები გამსახურდიასთან შეხვედრისას, რათა წარმოეჩინა კონგრესმენების ძლიერი მხარდაჭერა პრეზიდენტისადმი. სახალხო ფრონტის თავმჯდომარემ ნოდარ ნათაძემ პრეზიდენტი საკანონმდებლო ხელისუფლების ძალაუფლების უზურპაციაში, მედიის გაჩუმებაში და საარჩევნო კანონის დარღვევაში დაადანაშაულა. ეროვნული კონგრესის წევრებმა ყურადღება გაამახვილეს საპრეზიდენტო კამპანიის დროს განხორციელებულ დარღვევებზე. ხოლო კონგრესმენის კითხვაზე, თუ რატომ არ აღნიშნეს ეს დარღვევები საერთაშორისო დამკვირვებლებმა, ოპოზიციონერებმა უპასუხეს, რომ მათ ეს დარღვევები შეამჩნიეს, თუმცა დუმილი ამჯობინეს, რადგან ისინი საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტროს მიერ იყვნენ შერჩეული. ეროვნულ დემოკრატიული პარტიის პრეს მდივანმა ირინა სარიშვილმა უთხრა კონგრესმენებს, რომ დამკვირვებლები არჩევნების დღეს ჩამოვიდნენ და მათ არ ჰქონდათ საშუალება წინასაარჩევნო პერიოდისთვის ედევნებინათ თვალი. მან დასძინა, რომ თბილისის ამომრჩევლების მხოლოდ 25%-მა მიიღო არჩევნებში მონაწილეობა და რომ დემოკრატიული არჩევნები დემოკრატიის გარანტია არ არის. სარიშვილის მტკიცებით, საქართველოში მოსკოვში გამოცემული მრავალი გაზეთის შემოტანა აკრძალულია, ხოლო რამდენიმე ადგილობრივი გაზეთი დაიხურა. დოკუმენტში აღნიშნულია, რომ კრიტიკის დროს ქართველმა ოპოზიციონერებმა ნაკლებად წარმოადგინეს მტკიცებულებები, განსაკუთრებით გამსახურდიას იანაევთან და საგანგებო კომიტეტთან თანამშრომლობასთან დაკავშირებით. დოკუმენტის მიხედვით, 7 სექტემბერს თბილისში გაიმართა მთავრობის მხარდამჭერი დემონსტრაცია. ოპოზიციის ლიდერებმა გამსახურდია დაადანაშაულეს საკუთარი მხარდამჭერების ავტობუსებით ჩამოყვანაში. 11 სექტემბერს ეროვნული დამოუკიდებლობის პარტიის წევრებმა ქუჩაში საკუთარ შტაბ-ბინასთან ბარიკადების აღმართვა დაიწყეს. პარტიის თავჯდომარემ ირაკლი წერეთელმა განუცხადა ჟურნალისტებს, „ეს არის პროტესტის ერთადერთი ფორმა, რომ ხალხს დავანახოთ რომ დიქტატორმა ჩაიგდო ხელისფლება“. [1] გენადი იანაევი - საბჭოთა კავშირის ვიცე-პრეზიდენტი 1990-1991 წლებში. 1991 წლის აგვისტოს პუტჩის დროს თავი სსრკ-ს პრეზიდენტის მოვალეობის შემსრულებლად გამოაცხადა. = საქართველოს პრეზიდენტის ზვიად გამსახურდიას წერილი ამერიკის შეერთებული შტატების სახელმწიფო მდივანს ჯეიმს ბეიკერს სიახლეები | მეხსიერების და დეზინფორმაციის კვლევები | პუბლიკაციები | სტატია20 მარტი 2017 IDFI-ის საქმიანობის ერთ-ერთი ძირითადი მიმართულება არქივების ღიაობისა და საქართველოს უახლესი ისტორიის შესწავლაა. ორგანიზაციის საქმიანობის ამ მიმართულების ფარგლებში IDFI-ი თანამშრომლობს მსოფლიოს წამყვან კვლევით ინსტიტუტებსა და სამეცნიერო ორგანიზაციებთან. 2010 წელს IDFI-ის პარტნიორმა ორგანიზაციამ, ჯორჯ ვაშინგტონის უნივერსიტეტთან არსებულმა ეროვნული უსაფრთხოების არქივმა (National Security Archive), IDFI-ის თხოვნით გამოითხოვა და გადმოგვცა შეერთებული შტატების საარქივო ფონდებში დაცული დოკუმენტები რომლებიც ეხებოდა საქართველოს დამოუკიდებლობის მოპოვებასა და შემდგომ განვითარებულ მოვლენებს. დოკუმენტების ნაწილი ჩვენს მიერ გამოქვეყნებული იქნა სტატიაში "IDFI- გრიფითსაიდუმლო 9 აპრილისშესახებ", ასევე სტატიაში: „გრიფით საიდუმლო დოკუმენტი საქართველოს დამოუკიდებლობის შესახებ“. IDFI განაგრძობს ამერიკის შეერთებული შტატების (აშშ) საარქივო ფონდებში დაცულიდა განსაიდუმლოებული დოკუმენტების გამოქვეყნებას და ამჯერად პირველად აქვეყნებს ზვიად გამსახურდიას, 1991 წლის 12 დეკემბრით დათარიღებულ წერილს, რომელიც გაეგზავნა ამერიკის შეერთებული შტატების სახელმწიფო მდივანს ჯეიმს ბეიკერს. ოფიციალური წერილი პასუხია იმ კრიტიკაზე და ბრალდებებზე რომლსაც თეთრი სახლის ადმინისტრაცია გამოთქვამდა პრეზიდენტ გამსახურდიას მიმართ. ასევე სავარაუდოდ, პრეზიდენტ გამსახურდიას მიმართვა არის პასუხი შეერთებული შტატების იმ საპროტესტო ნოტაზე (დემარშზე), რომელიც 1991 წლის 23 ნოემბერს ჩაბარდა საქართველოს მუდმივ წარმომადგენელს მოსკოვში და სადაც საუბარი იყო საქართველოში არსებულ დაძაბულ პოლიტიკურ ვითარებაზე (ოპოზიციის ლიდერების დაპატიმრება და საბრძოლო მოქმედებები სამხრეთ ოსეთში). საქართველოს პრეზიდენტის ზვიად გამსახურდიას წერილი ამერიკის შეერთებული შტატების სახელმწიფო მდივანს ჯეიმს ბეიკერს 12 დეკემბერი 1991 თქვენო აღმატებულებავ, უკვე მეორედ აშშ-ს საელჩო მოსკოვში, პასუხობს საქართველოს რესპუბლიკის პრეზიდენტის ბატონ ზ. გამსახურდიას მიმართვას თქვენდამი. ჩვენ ამას ვხსნით, თქვენი, მსოფლიოს სხვადასხვა რეგიონში მშვიდობის გზების ძიებაში სრული ჩართულობით, განსაკუთრებით ახლო აღმოსავლეთში. თუმცა ჩვენ მტკიცედ გვჯერა, რომ შეუქცევადი ისტორიული პროცესების შედეგად, თქვენი და საერთაშორისო ყურადღება გადმოინაცვლებს კავკასიის რეგიონისკენ, რომელიც გეოგრაფიულად ესაზღვრება ახლო აღმოსავლეთს, და სადაც ხანგრძლივი იმპერიული პოლიტიკის შედეგად, ჩვენ მივიღეთ არანაკლებ დაძაბული და ფეთქებადსაშიში ვითარება. კავკასიის რეგიონის ქვეყნებმა უკვე გამოაცხადეს მათი სახელმწიფოებრივი დამოუკიდებლობის აღდგენა, და პარადოქსულია რომ იმპერიული ცენტრი ცდილობს ითამაშოს მათ შორის ნეიტრალური არბიტრის როლი. ეს არის ის ცენტრი, რომლის დეზინტეგრაციას, შეერთებული შტატების მთავრობა ასე ძლიერ ეწინააღმდეგება. ჩვენ მტკიცედ გვწამს, რომ არც ერთ ხელისუფლებას ან პოლიტიკურ ლიდერს, არ შეუძლია ამ ისტორიული პროცესის უკან შემოტრიალება. თქვენს წერილში აღნიშნულია, რომ შეერთებული შტატების მთავრობა კმაყოფილია იმ ფაქტით, რომ საქართველოში პოლიტიკური ვითარება დამშვიდდა, და ძალის გამოყენების საფრთხემ დიდად იკლო. ნება მომეცით დაგარწმუნოთ, რომ ეს დიდწილად საქართველოს მთავრობისა და პრეზიდენტის, ბატონ ზ. გამსახურდიას, უნარის დამსახურებაა, ჩაეტარებინა მოლაპარაკებები, დიალოგისა და კომპრომისის საფუძველზე, შეიარაღებულ ოპოზიციასთან, რომელიც ლეგიტიმური და დემოკრატიულად არჩეული ხელისუფლების წინააღმდეგ გამოვიდა, მიუხედავად იმისა, რომ ნებისმიერი დემოკრატიული ქვეყანა ასეთ ელემენტებს შეიარაღებული ძალებით დაუპირისპირდებოდა. ჩვენ გვსურს გაცნობოთ, რომ საქართველოს ხელისუფლება ე.წ. სამხრეთ ოსეთის რეგიონში პრობლემების მოსაგვარებლად, რომლებიც საქართველოს წინააღმდეგ წაყენებულ ბრალდებებში როგორც წესი მოიხსენება, მსგავს მშვიდობიან მიდგომას იყენებს. ეს კონფლიქტი, თავად ოსებისვე განცხადებით, არის პოლიტიკური და არა ეთნიკური. ნიშანდობლივია, რომ ოსები არ აპროტესტებენ ქართველების მხრიდან დისკრიმინაციას, არამედ სურთ რომ ძირძველი ქართული ტერიტორია გააერთიანონ ახალ საბჭოთა კავშირთან ან რუსეთის ფედერაციასთან და ამ მიზნისთვის საკუთარ და საბჭოთა შეიარაღებულ ძალებს იყენებენ. ეს ეწინააღმდეგება თქვენს წერილში გამოთქმულ, არსებული საზღვრების ძალისმიერი გზებით შეცვლის მიუღებლობის პრინციპს. წერილში ნახსენებია ქართველების მიერ მოკლული ოსები, თუმცა წერილი არაფერს ამბობს იმ ქართველებზე, რომლებიც მოკლული, ბარბაროსულად ნაწამები და დასახიჩრებულნი იყვნენ ოსების მიერ; არაფერია ნათქვამი 20 ათას ადამიანზე, რომლებიც ოსი ექსტრემისტების დამსახურებით საკუთარ ქვეყანაში დევნილებად იქცნენ; არაფერია ნათქვამი საბჭოთა არმიის მიერ დაბომბილ ქართულ სოფლებზე: ნიქოზზე, ერედვზე და ა.შ. და იმ ავღანურ ტაქტიკაზე, რომელსაც საბჭოთა შინაგანი ჯარი იყენებს მშვიდობიანი ქართული მოსახლეობის წინაამდეგ. ასეთ ვითარებაში, ე.წ. სამხრეთ ოსეთის (სინამდვილეში სამაჩაბლო) ქართული მოსახლეობა იძულებულია დაიცვას თავისი მიწა და ინტერესები. თუმცა, ჩვენ კიდევ ერთხელ ვიმეორებთ, რომ კრიზისის მშვიდობიან გადაწყვეტას ვემხრობით. რაც შეეხება თქვენს წუხილს ოპოზიციის დაკავებულ ლიდერებზე, გვსურს აღვნიშნოთ, რომ როგორც სხვა დემოკრატიულ სახელმწიფოებში, საქართველოში ჩვენ გვყავს ლეგალური საპარლამენტო ოპოზიცია. მას აქვს ყველანაირი შესაძლებლობა გამოხატოს საკუთარი აზრი, რომელიც სახელისუფლებოსგან განსხვავდება, არა მარტო პარლამენტში, არამედ მასობრივ საინფორმაციო საშუალებებში. მეორეს მხრივ, თქვენს წერილში დასახელებული პიროვნებები წარმოადგენენ შეიარაღებულ კრიმინალურ დაჯგუფებებს, რომლებიც არ სცნობენ რესპუბლიკის კონსტიტუციასა და ხელისუფლებას, და უარს აცხადებენ პოლიტიკურ პარტიათა კანონის შესაბამისად, პოლიტიკურ პარტიად დარეგისტრირდნენ. სადავო არ უნდა იყოს, რომ ჩვენი პოზიცია ანალოგიურია ნებისმიერი დემოკრატიული ქვეყნის მთავრობის პოზიციისა. ბატონები გ. ჭანტურია და გ. ხაინდრავა დაპატიმრებულნი იქნენ არა მათი პოლიტიკური შეხედულებების გამო, არამედ მასობრივი არეულობისა და შეიარაღებული ექსცესების ორგანიზებისთვის, რომელიც ყველგან კრიმინალურ ქმედებად განიხილება (ამ პიროვნებების მიერ სახელმწიფო უწყებებზე ორგანიზებულ თავდასხმებს, რამდენიმე ადამიანი ემსხვერპლა). გვსურს გაცნობოთ რომ მოვლენები საბჭოთა კავშირში მეტნაკლებად მსგავსი სცენარით მიმდინარეობს. რეალობაში ეს ნიშნავს იმპერიის მიერ რესპუბლიკებში ჩადებული ნელი მოქმედების პოლიტიკური და ეთნიკური ნაღმების გააქტიურებას. სამწუხაროდ, ჩვენ კვლავ გვიწევს იმის აღნიშვნა, რომ საქართველო იყო პირველი საბჭოთა რესპუბლიკა რომელმაც ჩაატარა დემოკრატიული და მრავალპარტიული არჩევნები და ჩამოაყალიბა დემოკრატიული სახელმწიფო უწყებები. ზემოთ თქმულიდან ცალსახაა, რომ თქვენი მოთხოვნების კავშირი, საქართველოში არსებულ ობიექტურ რეალობასთან, არაადეკვატურია. სამწუხაროა, რომ თქვენი მცდელობები საქართველოზე ეკონომიკური გავლენა მოახდინოთ, იდენტურია ცენტრისა და ე.წ. დემოკრატიული რუსეთის, რომელსაც არ შეუძლია თქვას უარი იმპერიულ ამბიციებზე. ბოლოს, ჩვენ გვჯერა რომ უმოკლესი გზა ზემოთ ხსენებული პრობლემების მოსაგვარებლად, არის საქართველოს საერთაშორისო სამართლის სუბიექტად ცნობა, რომელიც გარდაუვალს გახდის ჰელსინკის საბოლოო აქტის, ადამიანის უფლებათა საყოველთაო დეკლარაციისა და პარიზის ქარტიის პრინციპების საქართველოში რეალიზაციას. იგივე შეიძლება ითქვას უსაფრთხოების პრობლემებზე, კერძოდ, ბირთვული გაუვრცელებლობისა და ჩვეულებრივი შეიარაღების შემცირების საკითხები. როგორც მოგეხსენებათ პირველი წერილიდან, საქართველოს შეუძლია მხოლოდ ფორმალურად შეუერთდეს ამ ხელშეკრულებებს და შესაბამისად მისი ვალდებულება საერთაშორისო საზოგადოებისადმი ასევე ფორმალურია, თუმცა ჩვენი სწრაფვა რომ კავკასია ბირთვული იარაღისგან თავისუფალ ზონად გამოცხადდეს ეჭვის ქვეშ არ უნდა დადგეს. აშშ-ს მიერ საქართველოს დამოუკიდებლობის აღიარება, რა თქმა უნდა, გადაწყვეტდა ამ პრობლემებს. შეერთებული შტატებს, თავის მხრივ, მეტი შესაძლებლობა ექნებოდა კავკასიის რეგიონში ჰუმანიტარულ და უსაფრთხოების ასპექტებზე გავლენის მოხდენის. ნება მომეცით აგრეთვე დაგარწმუნოთ, რომ ეს იქნება შიდა სტაბილურობის, ახლად ჩამოყალიბებული დემოკრატიული ინსტიტუტების და საქართველოს, დანარჩენი მსოფლიოსადმი ვალდებულებების, განმტკიცების გარანტია. ჩვენ, დასაშვებად მიგვაჩნია საქართველოში ამერიკელ დამკვირვებელთა გამოგზავნა, რომლებიც საკმარისად დიდი დროით დარჩებიან, რათა შეაფასონ რეალური სიტუაცია ზემოთ მოყვანილ სფეროებში. ნება მომეცით დაგარწმუნოთ, რომ ეს შესაძლებლობას მოგცემთ არ გქნოდეთ დამახინჯებული ინფორმაცია ჩვენს ქვეყანაზე, რომელსაც იმპერიული მედია და დღევანდელი საქართველოს ხელმძღვანელობის პოლიტიკური ოპონენტები თქვენ გაწვდიან. თქვენო აღმატებულებავ, მე კვლავ ვიყენებ ამ შესაძლებლობას, რათა მოგიწვიოთ თქვენ, ან ადმინისტრაციისა და კონგრესის ნებისმიერი წარმომადგენელი, ნებისმიერი პრობლემის განსახილველად და ორმხირივი თანამშრომლობის განვითარების გზების დასაგეგმად. =