Guest Merlin Posted 4 ივნისი, 2021 Posted 4 ივნისი, 2021 საბჭოთა კავშირში თბილისი რიგით მეოთხე ქალაქი იყო, რომელშიც მეტროპოლიტენი აშენდა. მეტროს სისტემა უკვე ჰქონდა მოსკოვს, ლენინგრადსა და კიევს. იმ პერიოდში მას აშენებდნენ მხოლოდ იმ ქალაქებში, რომელსაც მინიმუმ მილიონიანი მოსახლეობა ჰყავდა. თბილისი გამონაკლისი იყო – იმ დროს აქ დაახლოებით 700 ათასი ადამიანი ცხოვრობდა. მის ტრანსპორტირებას კი თავისუფლად უმკლავდებოდა ტრამვაი და ტროლეიბუსი. 1951 წელს მეტროს სისტემის მშენებლობის უფლება საქართველომ მაინც მოიპოვა. ლიკანში დასასვენებლად ჩამოსულ სტალინს საქართველოს სსრ კომპარტიის ცკ-ის პირველი მდივანი კანდიდ ჩარკვიანი ეწვია და თბილისში მეტროპოლიტენის მშენებლობაზე მხარდაჭერის პირობა ჩამოართვა. სულ მალე საკავშირო მინისტრთა საბჭომ მისი ნებართვა მართლაც გასცა. მშენებლობას სათავეში ქართველი ინჟინერ-გვირაბმშენებლები ჩაუდგნენ. მშენებარე მეტროპოლიტენის ხელმძღვანელად გიორგი ნასიძე, მის მოადგილედ კი ვიქტორ გოცირიძე დანიშნეს. მათ უკვე ჰქონდათ მოსკოვის მეტროპოლიტენზე მუშაობის გამოცდილება. მშენებლობა დაიწყო, თუმცა, ორ წელიწადში, 1953 წელს საკავშირო მინისტრთა საბჭოზე მისი ლიკვიდაცია – აქამდე აშენებულის დანგრევა და გათხრილი გვირაბების ამოვსება ბრძანეს, რადგან თბილისი მეტროპოლიტენის ღირსად არ მიაჩნდათ. იმ დროს მიმდინარე კიევისა და ბაქოს მეტროპოლიტენის მშენებლობები კი დროებით შეაჩერეს. ეს გადაწყვეტილება საბჭოთა კავშირის უმაღლეს ხელმძღვანელობას ამჯერად ცენტრალური კომიტეტის მომდევნო მდივანმა ვასილ მჟავანაძემ შეაცვლევინა და დაარწმუნა, რომ უკვე აშენებულის დანგრევის ნაცვლად, ის თავდაცვით ნაგებობად გამოეყენებინათ. თანაც, ამ დროს ცივი ომი აქტიურ ფაზაში იყო და ქვეყნები ერთმანეთს უკვე ატომური იარაღით ემუქრებოდნენ. მართლაც, მეტროპოლიტენის მშენებლობა ოფიციალურად შეწყდა, თუმცა, მის ბაზაზე თავდაცვითი სისტემის გამართვა დაიწყეს. ამ დროს უკვე მშენებლობის ხელმძღვანელად დანიშნულმა ვიქტორ გოცირიძემ, საქართველოს მინისტრთა საბჭოს მხარდაჭერით, ტექნიკურად ისევ მეტროპოლიტენის მშენებლობა განაგრძო, დოკუმენტურად კი, ხელმძღვანელობის თვალის ასახვევად, ის თავდაცვით სისტემად წარმოაჩინა. ორ წელიწადში ტყუილი გამოაშკარავდა. თუმცა, ამისთვის საქართველო არ დასჯილა. მოსკოვმა განაცხადა, რომ მართლაც ჯობდა ნაგებობა ერთდროულად თავდაცვითი სისტემაც ყოფილიყო და სატრანსპორტოც. ასე შეიძინა თბილისის მეტროპოლიტენმა ორმაგი დანიშნულება. თბილისის მეტრო მიწისქვეშ საკმაოდ ღრმაა. ამის ერთ-ერთი მიზეზი სწორედ მისი თავდაცვითი დანიშნულებაა – ობიექტებს საჰაერო თავდასხმებისთვის უნდა გაეძლოთ. მეორე მიზეზი კი თბილისის ტერიტორიაზე მიწისქვეშა ქანებში წყალუხვი ნაკადებია. იმისათვის, რომ ქანებზე ზემოქმედებისას ზედაპირს დეფორმაცია არ განეცადა, გვირაბები ამ ფენის ქვემოთ ითხრებოდა. თბილისის მეტროპოლიტენის ყველაზე ღრმა სადგური რუსთაველია. ის 60 მეტრის სიღრმისაა. სტალინის დროს მეტროპოლიტენს სატრანსპორტოს გარდა, იდეოლოგიური დანიშნულებაც ჰქონდა. მაგალითად, მოსკოვის მეტროს „კომუნიზმის მიწისქვეშა ტაძრადაც“ მოიხსენიებდნენ. მონუმენტალისტური და ძვირფასი მასალით მოპირკეთებული სადგურების დიდებულებას საბჭოთა კავშირის შესაძლებლობების დემონსტრაცია უნდა მოეხდინა. თუმცა, თბილისის მეტროპოლიტენის მშენებლობის ძირითადი სამუშაოები ხრუშჩოვის პერიოდს დაემთხვა. თანხა საჭიროზე გაცილებით ნაკლები გამოყვეს, შესაბამისად, სადგურების მოსაპირკეთებელი მასალებიც გაცილებით იაფფასიანი იყო. თბილისის მეტრო, ამ დროს აშენებული სხვა მეტროების მსგავსად, არაფრით ჰგავს მოსკოვის მდიდრულ სადგურებს. თბილისში მეტროპოლიტენი 1966 წლის 11 იანვარს გაიხსნა. თავიდან ის მხოლოდ 6 სადგურს – დიდუბე-რუსთაველს – ემსახურებოდა. სადგურების რაოდენობა მომდევნო წლებში ნელ-ნელა გაიზარდა. დღეს თბილისის მეტრო ორი – გლდანი-ვარკეთილისა და საბურთალოს – ხაზისგან და 23 სადგურისგან შედგება. 1980-იანი წლების ბოლოს მესამე ხაზის მშენებლობაც დაპროექტდა, ასევე, იგეგმებოდა პერიფერიული უბნების რამდენიმე სადგურით გაგრძელებაც. თუმცა, პროექტი 1993 წელს შეწყდა. ელეფთერ ლაფაჩითუკი მეტროპოლიტენის გახსნის პერიოდისთვის თბილისში მისი საჭიროება ნაკლებად იყო, დღეს ის სატრანსპორტო სისტემის ხერხემალია. დღის განმავლობაში მეტროს საშუალოდ 323 ათასი მგზავრი გადაჰყავს, თუმცა USAID-ის მხარდაჭერით განხორციელებული კვლევის – სივრცითი მობილობა თბილისში მიხედვით, მისი მოდერნიზაციისა და ვაგონების დამატების შემთხვევაში, ის დღიურად 1.3 მილიონამდე მგზავრის გადაყვანასაც შეძლებს. The post Თბილისის მეტროპოლიტენის ისტორია appeared first on BusinessFeed. Share on other sites More sharing options...
Recommended Posts
Please sign in to comment
You will be able to leave a comment after signing in
შესვლა