ძებნა

100+% ვიცი რომ ქალების უმეტესობას სიამოვნებთ მკერდზე მოფერება @Rossi ანონიმური პოლი ჩაამატე და ვნახოთ თვითონ რას იტყვიან

იან ბრემერი, გლობალური რისკების ანალიზის ფირმა "ევრაზიის ჯგუფის" და GZERO ციფრული მედიის დამფუძნებელი „ევრაზიის ჯგუფის“ დამფუძნებელი იან ბრემერი ამბობს, რომ საქართველო ძალიან პატარა ბაზარია, რომელსაც ინვესტორების მიზიდვა მხოლოდ კარგი მმართველობით შეუძლია. ის ასევე ამბობს, რომ ქვეყანაში მიმდინარე პოლიტიკური კრიზისი ქვეყნის საგარეო იმიჯს აზიანებს და რომ ქვეყანამ, რომელიც საერთაშორისო მედიის ყურადღების ცენტრში თითქმის არასოდეს ხვდება, საკუთარ თავს უარყოფით ჰედლაინებში მოხვედრის უფლება უბრალოდ არ უნდა მისცეს. ბრემერი ასევე ამბობს, რომ დიდი ძალების კონკურენციის ფონზე, საქართველოს სტრატეგიული მდებარეობის მნიშვნელობა დღითიდღე კლებულობს და სწორედ ამიტომ, ქვეყანამ ინვესტორებს ის უნდა დანაახოს, რომ სხვა ქვეყნებზე მეტად სანდო, მეტად დემოკრატიული და მეტად სტაბილურია. მისი თქმით, საქართველოს მსოფლიოსთვის კარგი მმართველობის დემონსტრირების მიღმა შესათავაზებელი ბევრი რესურსი არ აქვს. იან ბრმერს "ამერიკის ხმის" ჟურნალისტი ია მეურმიშვილი ესაუბრა. საქართველოში, როგორც იცით, პოლიტიკური კრიზისი მიმდინარეობს. მიმდინარე პროცესებს ეკონომიკური პრიზმიდან რომ შევხედოთ — კოვიდ-19-ის პანდემიის პირობებში, შეიძლება, თუ არა შიდა პროცესებს გავლენა ჰქონდეს უცხოური ინვესტიციების მოძიებაზე? ვფიქრობ, ის სიმართლეა, რომ საქართველო ერთი ბეწო ბაზარია, რომ ის ახალი უცნობი ბაზარია და ის სუსტი გულის მქონე ინვესტორებისთვის არაა. მაგრამ, ვინც ასეთ პერიფერიულ ბაზრებს უყურებს, ყველამ იცის, რომ საქართველოს ბიზნეს გარემო იმაზე მეგობრულია უცხოური ინვესტიციებისთვის, ვიდრე ყველა სხვა მისი მეზობლის. ეს ყველამ ვიცით. მაგრამ ბოლო წლის და ბოლო კვირების მოვლენები კითხვებს აჩენს, განსაკუთრებით, სასამართლოსთან დაკავშირებით, სასამართლოს პოლიტიზირებასთან დაკავშირებით, იმასთან დაკავშირებით, მოექცევიან თუ არა ინვესტორებს სამართლიანად დავის გაჩენის შემთხვევაში. ქვეყანა ჯერ არ არის ამ ეტაპზე, მაგრამ მე დავიწყებდი იმაზე ნერვიულობას, რომ ახლო მომავალში საქართველო არ მივიდეს იმ ეტაპამდე, როცა მისი, როგორც კორუფციის შედარებით დაბალი მაჩვენებლის მქონე ქვეყნის რეპუტაცია გაქრება. ცხადია, შიდა დეტალებზე საუბარს არ გთხოვთ, მაგრამ გამომდინარე იქიდან, რომ მსგავსი არაერთი კრიზისი გინახავთ ბევრ სხვა ქვეყანაში, სად ხედავთ ჩიხური მდგომარეობიდან გამოსავალს? როგორ შეიძლება ეს კრიზისი დამთავრდეს? ვფიქრობ, საქართველოში, განსაკუთრებით, რუსეთის სამხედრო ჩარევის ისტორიის გათვალისწინებით, ვერ ვხედავ იმის ალბათობას, რომ საქართველო უცებ მოსკოვის მოკავშირე გახდეს. ეს არ მგონია შესაძლებელი იყოს, მით უმეტეს იმ ფონზე, როცა საქართველოს ევრო-ატლანტიკური თეატრის მიმართ ერთგულება აქვს დაფიქსირებული. ამასთან, შეერთებული შტატები და ევროპა საქართველოს ჯერ ისევ მნიშვნელოვან მხარდაჭერას უცხადებენ. თუმცა, ვფიქრობ, დიპლომატიური ურთიერთობები დაძაბული იქნება. ამერიკელები და ევროპელები საქართველოს სანქციებს არ დაუწესებენ იმის გამო, რომ ეს რუსეთთან ურთიერთობაში მათ პოზიციას შეასუსტებს. მაგრამ ისინი არ იქნებიან კმაყოფილი ამ შედეგით. საქართველოს წარმატება მათთვის მნიშვნელოვანია. რა აქვს საქართველოს? მახსოვს მაგისტრატურაზე, რომ ვსწავლობდი ასე ვამბობდით, რომ სომხებს დიასპორა ჰყავთ, აზერბაიჯანელებს ნავთობი აქვთ, საქართველოს კი შევარდნაძე ჰყავსო. ეს სინამდვილეში იმაზე მეტყველებს, რომ ქართველები რთულ სიტუაციაში არიან. მათ ბევრი არაფერი აქვთ, რის შეთავაზებაც საერთაშორისო გარემოსთვის შეუძლიათ. ქართველების წარმატება, ყველაზე მეტად, შედარებით პოლიტიკაზეა დაფუძნებული. მათი წარმატება წვრილი კორუფციის აღმოფხვრა და სხვა მსგავსი ნაბიჯები იყო. ის, რაც დღეს ხდება ჩავარდნაა, რადგან პარტიები საქართველოში პერსონალიების და თეატრის გარშემო აშენდა იმის ნაცვლად, რომ ეს პოლიტიკისა და ინსტიტუტების გარშემო მომხდარიყო. და როცა ასე ხდება, ეს სასამართლოს, სამართალდამცავების დამოუკიდებლობას ძირს უთხრის. მაგალითისთვის, იგივე ხდება დღეს ელ სალვადორში. ეს, განსაკუთრებით, ისეთი ქვეყნების ინსტიტუტებს ასუსტებს, რომლებიც შედარებით სუსტი და ღარიბია. ეს არის დღეს საფრთხე საქართველოსთვის და მსოფლიოს გარშემო საქართველოს ბევრი მეგობარი, და მათ შორის მეც ვარ, უბრალოდ ინტერესს დაკარგავენ ამ არაჩვეულებრივი, პატარა ქვეყნის მიმართ, თუ მათ ამ გზაზე სვლა გააგრძელეს. თქვენ მოკლედ შეეხეთ სანქციების თემას. ივანიშვილის წინააღმდეგ პერსონალური სანქციების დაწესების თემა საქართველოში პოლიტიკური განხილვების მნიშვნელოვან საკითხად იქცა. თქვენ კარგად იცნობთ ამერიკის პოზიციას სხვა მსგავს შემთხვევებში. რამდენად რეალისტურია ბატონი ივანიშვილის წინააღმდეგ პერსონალური სანქციების დაწესება? ვფიქრობ, ეს ძალიან არარეალისტურია. ვფიქრობ, როგორც ამერიკელი, ასევე ევროპელი პოლიტიკის მწარმოებლები ამას შეხედავენ როგორც უკუპროდუქტიულს სიტუაციის დეესკალაციის თვალსაზრისით. საქართველო არ არის ირანი, ეს არ არის თურქეთი, რომელიც შეერთებულ შტატებს ბევრ გადაწყვეტილებაში ეწინააღმდეგება. აქ ვსაუბრობთ ქვეყანაზე, რომელიც ნატოსთან და შეერთებულ შტატებთან კიდევ უფრო დაახლოებას ცდილობს. ამიტომ, ვფიქრობ, სანქციებს უკუპროდუქტიულად შეაფასებენ. რა არის რისკები, რომლებსაც ინვესტორები ითვალისწინებენ, როდესაც ქვეყანაში შედიან? თქვენ სასამართლოს დამოუკიდებლობა, სამართლიანობის განცდა ახსენეთ. კიდევ რას ითვალისწინებენ ისინი? ყველა ინვესტორი მზადაა რისკზე წავიდეს, მაგრამ მათ ამის სანაცვლოდ ანაზღაურება სურთ. რაც უფრო მაღალია რისკი, მით მაღალია მათი შემოსავლის ზრდის მოლოდინი. თუ საქართველო ვერ სთავაზობს ინვესტორებს წარმოუდგენლად სახარბიელო ზრდას, როგორც პატარა ბაზარი, მაშინ მათ უფრო მეტი უნდა გააკეთონ იმისთვის, რომ სხვებს აჯობონ, მაგალითად მარეგულირებელი გარემოს შექმნით. მათ სურთ იცოდნენ, რომ ფულის ჩადება საქართველოში რადიკალურად არ განსხვავდება კანადაში ფულის ჩადებისგან. ინვესტორებს სურთ იცოდნენ, რომ ბიზნეს საქმიანობა შესაძლებელი იქნება, რომ იშოვიან მაღალ-უნარიან დასასაქმებელ ადამიანებს, რომ ინტერნეტი უწყვეტად იმუშავებს, რომ რაღაც მომსახურება არ გაეთიშებათ მთელი ქვეყნის მასშტაბით. მათ სურთ იცოდნენ, რომ ადგილობრივი პოლიციელი მათ წილში არ ჩაუჯდება, ან რომ ვიღაცას ქვეყანაში არალეგალური ბიზნესი არ აქვს, რომელიც მათი კონკურენტი იქნება. ბევრი სხვა მსგავსი ფაქტორია. როდესაც საუბრობ ისეთ ქვეყნებზე, სადაც ბევრი ადამიანი არ მოგზაურობს, ფაქტობრივად ისეთ ინვესტორებსა და ადამიანებზე ამყარებ იმედებს, რომლებიც ან იქიდან არიან წარმოშობით, ან უკვე წლებია იცნობენ ქვეყანას ან ოჯახური კავშირები აქვთ და ასე აქვთ შექმნილი საკუთარი ქსელი და აქედან აქვთ რაღაც სახის უფრო ღრმა კავშირი, რომელიც იმას უზრუნველყოფს, რომ თუ რაღაც პრობლემა გაჩნდა, მისი გადაწყვეტა შესაძლებელი იქნება. როდესაც ინვესტიციას ისეთ ქვეყანაში დებ, როგორიც საქართველოა, წინასწარ იცი, რომ პრობლემები იქნება. ინვესტორისთვის ეს ძალიან განსხვავდება იმ სისტემებისგან, რომლებსაც ისინი მიჩვეული არიან. ასევე ნახეთ: საქართველოს ეკონომიკა - დღევანდელი მდგომარეობა და პროგნოზები კიდევ ერთხელ ვიტყვი, რომ ეს ძალიან პატარა ბაზარია, რომელსაც დამატებითი რესურსები არ აქვს. თუმცა, საქართველო შედარებით ახალგაზრდა მოსახლეობის მქონე ქვეყანაა, რომელიც საინტერესო ადგილზე მდებარეობს, არაჩვეულებრივი სამზარეულო აქვს, დიდებული ისტორიის მქონე ქვეყანაა და ტურისტებისთვის ძალიან კარგი დანიშნულების წერტილია. ეს ყველაფერი დადებითი ფაქტორებია. მაგრამ საქართველო ერთი ბეწოა, ძალიან პატარაა. ამიტომ, საქართველო ყველას უნდა სჯობდეს. თქვენ რომ ანგოლა იყოთ, არავისზე უკეთესობა არ დაგჭირდებოდათ, უბრალოდ კონტრაქტს მოაწერდით ხელს. ვიღაც მოვიდოდა, მიწიდან რესურსს ამოიღებდა, გაყიდდა და ფულს მოგცემდათ. როცა საქართველო ხარ, რეალურად უნდა შექმნა საინვესტიციო გარემო, რომელიც საერთაშორისო ინვესტორებს შენით გრძელვადიანად დააინტერესებს. თქვენ თქვით, რომ საქართველო საინტერესო ადგილზე მდებარეობს. ქართველებს აქვთ შეხედულება, რომ საქართველო ერთ-ერთი ყველაზე სტრატეგიულად განლაგებული ქვეყანაა. ამერიკასა და ჩინეთს შორის დიდი ძალების კონკურენციას თუ გავითვალისწინებთ, სად ხედავთ საქართველოს? სად უნდა ხედავდეს საქართველო საკუთარ თავს სტრატეგიული თვალსაზრისით? საქართველოს მდებარეობა უფრო და უფრო ნაკლებად სტრატეგიული ხდება ყოველ დღე, ყოველ საათს. დარწმუნებული ვარ, გსმენიათ აზიისკენ გადახრაზე, რაც ობამას დროს გამოცხადებული პოლიტიკა იყო. ეს ახლა ხდება. ბაიდენის ადმინისტრაცია, ისევე როგორც ყველა რესპუბლიკელი, აცნობიერებს, რომ საგარეო პოლიტიკაში ჩინეთთან ურთიერთობა ყველაზე მნიშვნელოვანი საკითხია. ეს ყველაზე მნიშვნელოვანი კონკურენტი, ყველაზე მნიშვნელოვანი ანტაგონისტია ამერიკისთვის. ამას ის ერთვის, რომ გლობალური ეკონომიკის მიზიდულობის ძალა სწორედ ჩინეთშია. ახლო აღმოსავლეთი ნაკლებად მნიშვნელოვანი ხდება, რუსეთი დაღმავლობის გზაზეა. ეს იმას ნიშნავს, რომ მიუხედავად იმისა, რომ ისტორიულად საქართველო ცივილიზაციების გზაჯვარედინი იყო, დღეს ის გეოპოლიტიკური გარეუბანი ხდება. ეს რეალობა იმას ნიშნავს, რომ ისეთმა ქვეყანამ როგორიც საქართველოა, საკუთარი თავი სხვა მეთოდებით უნდა წარმოაჩინოს. მან საკუთარი ბრენდირება სხვაგვარად უნდა მოახდინოს. რა არის საქართველო დღეს, როცა შევარდნაძე აღარ არსებობს? ვფიქრობ, რომ დღეს ბევრი რამ აქვს საქართველოს ისეთი, რაც მას საერთაშორისო დონეზე სხვებისგან განასხვავებს. მაგრამ ეს ყველაფერი არ უნდა გადაძალოს იმან, რომ ყოფილი პრემიერ-მინისტრი დაიჭირეს, რომ არჩევნები არ იყო თავისუფალი და სამართლიანი და რომ ამერიკელები და ევროპელები მიმდინარე პროცესებს აკრიტიკებენ. თქვენ საკუთარ თავს უარყოფით ჰედლაინებში ყოფნის უფლება არ უნდა მისცეთ, განსაკუთრებით მაშინ, როცა თქვენი ქვეყანა საერთაშორისო მედიის ყურადღების ცენტრში თითქმის არასოდეს არის. უბრალოდ მართლა არ შეგიძლიათ. საინტერესოა თქვენი ნათქვამი, რომ სტრატეგიულად საქართველო უფრო და უფრო ნაკლებად მიმზიდველი ხდება. შესაძლებელია, რომ რუსეთი ცდილობდეს იმას, რომ საქართველოში არსებული დასავლეთი ბოლომდე შეავიწროვოს და განდევნოს. განსაკუთრებით იმ ფონზე, როცა დღეს რუსეთს სამხრეთ კავკასიის სამივე ქვეყანაში ჰყავს ჯარი განლაგებული. რის გაკეთება შეიძლება ამ სცენარის თავიდან ასაცილებლად? კიდევ ერთხელ, უკეთესი მმართველობა და დასავლეთისთვის უფრო მეტად მიმზიდველ ქვეყნად ყოფნა. ამის მიღმა საქართველოს ძალიან ცოტა რამ აქვს შესათავაზებელი.

(c) ტილო: მალევიჩი და ხეცურიანი (2020) -ტომ! პასუხი არ არის. – ტომ! პასუხი არ არის. – რა დაემართა ამ ბიჭს? ტომ! ადამიანის სხეულებში შემოჭრილმა ვირუსებმა კომპიუტერის ეკრანებზე აალაპარაკეს შავი კვადრატები, რომლის მიღმაც ტომი წვავს კვერცხს, რეცხავს თეფშს, ყრის ნაგავს, თლის კარტოფილს, იღებს შხაპს და ზოგჯერ სძინავს ობიექტურ სუბიექტურობაში მყოფი შავი კვადრატების მიერ წარმოებული მინი-დისკურსები, ამჯერად კომპიუტერის ეკრანზე შეკუმშული რეალობაა, რომელიც კიდევ უფრო ართულებს ორიგინალის ასლისგან გამორჩევას. უსახო გეომეტრიული ფიგურები სუროგატებს[1]ჰგვანან, რომლებიც საკუთარი საწოლებიდან აკონტროლებენ ავატარის ქცევას. კომპიუტერის ეკრანზე გამოსახული ტექსტები და ფიგურები წინ უსწრებენ შავ კვადრატებს და ისინი აღარ არიან იმ ცოდნის ავტორები, რომლითაც ისინი თავის თავს გამოთქვამენ. მედიუმში გაშვებული ინფორმაცია ეკრანს მიღმა ყოველთვის ვერ აღწევს, მას მეხსიერების ბარათები ინახავენ, რომელიღაც ქალაქში, ჩაბნელებული სერვერების მტვრიან ოთახში. დიალოგი არ მუშაობს. ატროფირებული აკადემია, სადაც აზროვნება და ახალი ცოდნის შექმნა არ ხდება კიდევ უფრო გაიყინა. ტოტალური სიმულაციის ამ ახალ ფაზაში განათლება ფანტასტიკის ჟანრად იქცა, რომლის ასახსნელად არც პოსტსტრუქტურალისტების ლინგვისტური თამაშები გვყოფნის და არც სპეკულატიური რეალიზმისკენ გადახვევა. ამ ჩიხში პოზიტივის პოვნა რთულია, თუმცა, ისიც არის, რომ მხოლოდ კრიზისში მყოფ ადამიანს შეუძლია ქაოსი გამოცდილებად გარდაქმნას. გარდაქმნამდე კი პირველი ნაბიჯი ქაოსის მიღებაა. ამიტომ, ეს ტექსტიც მხოლოდ რეფლექსიაა იმაზე, თუ „რა არის“ და არა იმაზე, „რა უნდა იყოს“. დავიწყოთ კვადრატებით. მალევიჩი ხსნიდა, რომ ხელოვნების სამყარო უსახური მკვდარი სიმძიმისგან გაანთავისუფლა, გაექცა ხელოვნების მოსაწყენ ესთეტიკურობას და თავშესაფარი სუპრემატისტულ შავი კვადრატის ფორმაში იპოვა. კომპიუტერის ეკრანზე გამოსახული შავი კვადრატებიც მოსაწყენ განათლებას და აკადემიურ ნაგავს იძულებით გაექცნენ და მათაც თავშესაფარი ვირტუალურ, გრაფიკულ შავ კვადრატებში იპოვეს. აქამდე გაუგებარი აკადემიის ფუნქცია ახლა კიდევ უფრო ბუნდოვანია. ცოდნის ბიბლიოთეკებიდან კომპიუტერის პროცესორებში მოთავსებამ ვერ მოახდინა ცოდნის ინსტიტუციონალური ჩარჩოდან განთავისუფლება. ცოდნის აკადემიური მონოპოლიისგან დახსნა და მისი უბნის ბირჟებზე გაჟონვის იდეა კიდევ უფრო უიმედო გახდა. ამ პერვერსიულ ვნებებში, დისკუსიის ფოკუსი მეთოდური ფეტიშების ირგვლივ კონცენტრირდება, რაც დაკვირვების მიღმა ტოვებს იმ სოციალურ კონტექტს, რომელშიც ცვლილება მიმდინარეობს. რეფლექსიის მიღმა რჩება კითხვები დისკურსებზე, რომლებიც ხელს უწყობენ უინტერნეტო სტუდენტების გამრავლებას და სანაცვლოდ განვითარების სექტორის სრულ ყურადღებას მათ ჰუმანიტარიზაციაზე მიმართავს. მეთოდური ფეტიშები სასწავლო პლატფორმების ავკარგიანობაზეც მსჯელობენ, რადგან უიმედო პანდემიაში არავის სცალია დიდი კითხვებისთვის. არადა, კითხვა ბევრია: რა უნდა იქცეს კომპიუტერის ეკრანებზე გადანაცვლებული განათლების მიზნად, სად არის/რა არის დიალოგის მიზანი ? სად იბადება ცოდნა ალტერნატივების შესახებ ? როგორ ტრანსფორმირდება ურთიერთობები სტუდენტებსა და ლექტორებს შორის ? ამ კითხვების და ახალი სასწავლო ურთიერთობების ახსნას განსაკუთრებული ენთუზიაზმით ტექნოლოგიებით გამდიდრებული სწავლების სპეციალისტები შეხვდენენ. გაიხსენეს ციფრული სწავლების თეორიები და ხაზი გაუსხვეს დიზაინისა და პედაგოგიკის მნიშვნელობას. იგივე პათოსით, მიმდინარე სწავლების პროცესს საგანგებოდ დაშორებული სწავლება დაერქვა[2]. საბოლოოდ, ტექნოლოგიებით გამდიდრებული სწავლების სპეციალისტებმა თავიანთი დაშვებები გაიმყარეს და ამაში ბრალსაც ვერ დავდებთ. საკუთარი პოზიციები თვითმართული სწავლების მიმწოდებლებმაც გაიმყარეს და ვერც მათ დავდებთ ბრალს, თუმცა, ვირუსებთან თანაცხოვრების გახანგრძლივების შემთხვევაში, ეს რამდენიმე მიმართულებით არის საინტერესო – ხომ არ მოხდება ამ მიდგომების ტოტალიზაცია და როგორ გადანაწილდება დროთა ბალანსი ინდივიდუალურ და ჯგუფურ განხილვებს შორის. ამასთან, თუ ტომი ისევ განაგრძობს შავი კვადრატრის მიღმა კვერცხის შეწვას, ბაზრის მოთხოვნა-მიწოდების პრინციპები ამოქმედდება და სინქრონული ლექციების საჭიროებაც ნელ-ნელა გაქრება. შავი კვადრატები ფულს აღარ გადაიხდიან ლექციების პარალელურად კვერცხის შეწვაში, რომელიც 2250 ლარის ნაცვლად 2,5 ლარი ჯდება. ამის შემდეგ ხდება ის, რომ ტუტორები და ფასილიტატორებად ქცეული ლექტორები მართავენ სასწავლო პროცესს, სადაც სივრცე დიალოგისთვის მინიმუმამდეა დაყვანილი. განათლებაზე პასუხისმგებლობის დიდი წილი ინდივიდისკენ იხრება და სწავლაზე სრული ავტონომიაც დისკუსიის შესაძლებლობას აღარ ტოვებს. ქონექთივისტები[3] დაგვამშვიდებდნენ და გვეტყოდნენ, რომ ციფრულ ეპოქაში ის უფრო მნიშვნელოვანია სად ვიპოვოთ ინფორმაცია და არა უშუალოდ ახალი ცოდნის შექმნაში მონაწილეობა. ეს წყვეტს და აუცხოებს შავ კვადრატს ვერტიკალურად კონცენტრირებული ცოდნისგან, აუცხოებს ქმედებისგან, შექმნისგან და ტოვებს მას მხოლოდ ინდივიდუალურად ინტერპრეტირებულ ცოდნასთან. ამგვარ გარემოში დერიდას უპირობო უნივერსიტეტის იდეა[4], სადაც კომერციული ინტერესებისგან დაცლილი კვლევის და ცოდნის მიზანია კითხვის დასმა, როგორც ფუნდამენტური უფლება უპირობო წინააღმდეგობის (unconditional resistance) მიუღწევადი ხდება. ცოდნა, რომელიც უპირობო უნივერსიტეტებში უნდა იქმნებოდეს ამჟამად ოთხი კედლით შემოსაზღვრულ ოთახებში, კომპიუტერის ეკრანით გამიჯნულ მე და საზოგადოების დიდ დიქოტომიას შორის, მინიმალური ფასილიტაციით მიმდინარეობს. კითხვის ნიშნის ქვეშ დგება ცოდნა, როგორც ქმედების წინაპირობა, სანაცვლოდ კი არამატერიალიზებულ დეკლარატიულ ცოდნას ვიღებთ, რომლის ერთადერთი მიზანია უნარების განვითარება დასაქმებისთვის. უნარების განვითარება დასაქმებისთვის კარგია, თუმცა, ის არ ტოვებს სივრცეს დიდი კითხვებისთვის და არც იმაზე რეფლექსიისთვის თუ როგორ აქციეს ბიოტერორებმა, პანდემიებმა, ციფრულმა მედიამ, ინფორმაციულმა ტექნოლოგიებმა და ჰიბრიდული მართვის სისტემებმა წინა საუკუნეებში არსებული სოციალური სტრუქტურები უფრო კომპლექსურ სისტემებად. ადამიანები დიდი ხანია მარტო აღარ არიან ამ ომში, და სინამდვილეში, არც არასდროს ყოფილან. ამ ფაქტს დიდი მონდომებით აიგნორებს დასავლური ანთროფოცენტრიზმი, რომელიც ადამიანს ამყოფებს მოვლენების ეპიცენტრში და აძლევს მას უფლებას შთანთქას, ჭამოს და მოიხმაროს ყველაფერს, რაც მის ირგვლივაა. ამიტომ, პოსტჰუმანისტური არა იმ გაგებით, რომ ადამიანთა ეპოქა დასრულდა, არამედ იმ გაგებით, რომ ის არც არასდროს უნდა ყოფილიყო მხოლოდ ჰუმანისტური. თანაარსებობის ამგვარი იდეა, კითხვის ნიშნის ქვეშ აყენებს ადამიანის, როგორც ერთადერთი პოლიტიკური ცხოველის იდეას. კავშირების, გადახლართული ქსელების და კომპლექსურობის ასეთ მოცემულობაში, ისევ უკან, მთავარი კითხვის გადააზრებისკენ მივდივართ: რა არის ცოდნის მიზანი ? უნდა ჰქონდეს თუ არა ცოდნას, მხოლოდ პრაქტიკული გამოყენების მიზანი (პითაგორა), თუ ახალი ცოდნის შექმნა, როგორც თავისთავადი მიზანი (პლატონი).კონკრეტული ეპოქის საჭიროებებიდან გამომდინარე ამ კითხვაზე მოაზროვნეები სხვადასხვა პასუხს პოულობდნენ, რადგან განათლებას ერთი უნივერსალური მიზანი არ გააჩნია და ის ყოველთვის განსხვავებულია გამომდინარე იმ კონტექსტიდან, რომელშიც ის ხდება (takes place). ამ ეპოქაში ჩვენთვის საყურადღებოა ის, რომ ადამიანებისთვის მწარე სილის გაწნას აგრძელებენ ვირუსები და ბაქტერიები, ლატურმაც გაგვაფრთხილა, რომ ეს მხოლოდ გენერალური რეპეტიციაა უფრო დიდ კატასტროფამდე[5]. ჟიჟეკი კი თავის ახალ წიგნში „პანდემია“ დასძენს[6]: „ჩვენ უნდა გავიაზროთ სხვა წევრებთან ჩვენი გადახლართულობა ფართო კრებულებში: უფრო მგრძნობიარენი უნდა გავხდეთ ამ კრებულთა მოთხოვნების მიმართ, ხოლო საკუთარი ინტერესის ახლებურად ფორმირებული გრძნობა მოგვიწოდებს, გავითვალიწინოთ მათგან დაკისრებული ვალდებულებები. მატერიაზე, რომელიც, ჩვეულებრივ, ინერტულ სუბსტანციად მიიჩნევა, უნდა შევიცვალოთ აზრი და მივიღოთ იგი, როგორც საგანთა მრავალრიცხოვნება, რომელიც წარმოქმნის ადამიანურ და არაადამინაურ მოქმედ წევრთა კრებულებს – ადამიანები მხოლოდ ერთ-ერთი ძალაა ძალთა პოტენციურად უსაზღვრო ქსელში.“ ამგვარ კომპექსურობაში როგორ ტრანსფორმირდება სასწავლო გარემო, სადაც human-non-human ურთიერთობები მიმდინარეობს, ჯერაც ვიწრო ფუნდამენტური კვლევების სივრცეებს ვერ გასცდა და ამ კითხვებზე პასუხები მომავლის განათლების სისტემის პასუხისმგებლობად აქციეს. მაგრამ, სანამ მომავალი დადგება, აღმოსავლური ფოლოსოფიით შთაგონებული მკითხველი იკითხავდა: კი მაგრამ, რას ვშვებით, აქ და ამჟამად ? აქ და ამჟამად რას ვშვებით, სამწუხაროდ, არ ვიცი, თუმცა, ჩვენი განათლების სისტემის გაჯანსაღება, ალბათ, იმასთან შეჯახებითაა შესაძლებელი თუ „ რა არის“. ეგზისტენციალურ კრიზისში უნდა ჩავარდეს განათლების საერთო სტრატეგიის დოკუმენტიც[7], რომელიც საერთოდ არ პასუხობს იმ ეთიკურ დილემებს, რომლის წინაშეც ვდგავართ. ამგვარ კომპლექსურობასთან, უპასუხო კითხვებთან და სირთულეებთან შეჭიდება შეუძლია პანკ პედაგოგიკას, როგორც მის წინააღმდეგობრივ ბუნებას, გაბედოს ფიქრი „მიღმა“ და შექმნას სივრცე დიალოგისთვის აკადემიაში, სკოლაში, გეტოებში, სკვერებში და სახურავებზე. პანკ პედაგოგიკას არ აქვს საზოგადოების ტოტალური ცვლილების და მისი გაპოსტჰუმანურების გულუბრყვილო მოლოდინი. უფრო პირიქით, ის განათლების სისტემას ტოტალურიდან ლოკალური ჭეშმარიტებების ძიების პროცესში იწვევს, სადაც უფრო მეტი კითხვებია, ვიდრე პასუხები. [1] ჯონათან მოსტოუს ფილმი სუროგატები (2009) [2] The Difference Between Emergency Remote Teaching and Online Learning (2020). Retrieved from: https://er.educause.edu/articles/2020/3/the-difference-between-emergency-remote-teaching-and-online-learning [3] სასწავლო თეორია, რომელიც პასუხობს ციფრული სამყაროს მოთხოვნებს და ცოდნაზე დაფუძნებულ ეკონომიკას (Seamens, 2004). [4] Derrida, J. (2002d). The university without condition. In P. Kamuf (Ed.), Without alibi (pp. 202–237). Stanford: Stanford University Press. [5] Latour (2020). Is this a Dress Rehearsal?. Retrieved from: http://www.bruno-latour.fr/fr/node/847.html [6] Zizek, S. (2020). Pandemic!. [7] განათლების და მეცნიერების ერთიანი სტრატეგია 2017-2021